Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZWÓJPROCESÓWPOZNAWCZYCHIDORASTANIESPOŁECZNO-MORALNEAREGULACJAZACHOWANIA
15
2.2.Rozwojowycharakterstandardówimechanizmów
poznawczych.Epistemologiczno-psychologiczna
teoriarozwojuJeanaPiageta(1896–1980)
2.2.1.Stadiarozwojuumysłowego
TeoriaJ.Piagetaopierasięnaogólnymzałożeniu,żewiedzakażdegoczło-
wiekaukształtowanajestwsystemstrukturpoznawczych.Możnawięcjąopi-
sywaćirozumiećnietylkozpunktuwidzeniacharakterystykijejróżnorakich
treści,lecztakżejejcechformalnych.Mówiącinaczej,procesyintelektualneiza-
chowaniejednostkizależąodformalnejorganizacjitychstruktur.Czymjednak
sąowestrukturywsensieprzedmiotowym?Czyidealnymbytem,czyteżmoże
Uimaginacją”?
Całości(tzn.struktury)–jakzauważawewstępieCzesławNowiński(zob.
J.Piaget,1972,s.12in.)–niesąwedleteoriistrukturalistycznychczymśta-
jemniczym,dostępnymtylkomglistejintuicji.Sąwypadkowąstosunkówmiędzy
składnikamidanejcałości.Prawastrukturalnetoprawastosunkówizwiązków
dynamicznychmiędzyelementami(składnikami)całościitoonewłaśniepo-
zwalająmówićoswoistychwłaściwościachcałości,odmiennychodwłasności
pojedynczychelementów.Prawastrukturalnemożnawyrazićmatematycznie,
aszczególnieprzydatnyjestdotegoaparatalgebryogólnej.Odwoływaniesięzaś
doUukrytychstruktur”pozwalawyjaśnićichzewnętrznemanifestacje,toznaczy
obserwowalnewłasnościcałości,atakżeitewłasnościjejelementów,któresą
określoneprzezprawarządzącecałością.WrazztakpojętąUcałością”znajdujemy
sięnatereniemyśleniaracjonalnegoimożemy,odwołującsiędotakichUstruktur”
,
formułowaćhipotezypodlegającesprawdzeniuempirycznemu.
Wykładającpryncypiaswojejteoriiwkontekściedanychetnologicznych
Claude’aLévi-Straussa,Piaget(1970,s.140)zastanawiasię,naczympolegaist-
nieniestrukturetnologicznych,któreprzecieżniesąidentycznezsystememdo-
strzegalnychinterakcjimiędzybadanymitubylcami.Podkreślawięc,żeU[...]nie
jesttobynajmniejistnienieformalne,zrelatywizowanedosamegoteoretyka[...]
ponieważistniejąone»nazewnątrz«niegoisąźródłemstwierdzanychstosun-
ków,dotegostopnia,żebeztejzgodnościzfaktamistrukturastraciłabycałąswoją
prawdziwość.Niesątotakżeistotytranscendentalne,ponieważLévi-Straussnie
jestfenomenologiem”
.
Takwięcstrukturatoistniejącyobiektywnie(bosprawdzalny)układ–prawo
rządzącefaktami.PodobniejaknaprzykładprawoswobodnegospadaniaciałGa-
lileusza,opisanematematycznie(F=½gt2).Strukturysąwięcposzukiwaneniena
obserwowalnejpowierzchnizjawisk,leczwprocesachukrytychzanią,wUgłębi”