Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Coścopowinieneświedzieć...
17
domościbędąreagowaćwiększąintensywnościąemocji,wporównaniuzbadanymi
wwarunkachniskiejsamoświadomości;świadczytootym,żesamoświadomośćwy-
wołujebardziejekstremalnereakcjeemocjonalne.Abypotwierdzićtętezę,zmierzo-
nopoziomemocjibadanychzapomocąsamoopisu.Poziomtychemocjibyłzmienną
zależnąeksperymentu.
Eksperymentylaboratoryjne
Większośćeksperymentówprzeprowadzasięwlaboratorium,wspecjalniewyznaczo-
nympokojudotestowaniaiobserwacjibadanych.Wniektórychbadaniachlaborato-
riumjestwyposażonewtelewizory,kamerywideo,monitorykomputerowe,mikro-
fonyczyinnysprzęteksperymentalny(np.badanieBerkowitzaiLePagez1967r.nad
efektembroni,zob.rozdz.7).Winnychwypadkach,laboratoriumtozwyczajnypo-
kój,awnimstółikrzesło,gdzieuczestnikbadaniawypełniakwestionariusz.Zaletą
przeprowadzaniabadaniawlaboratoriumjestmożliwośćścisłegokontrolowaniawa-
runków.Innymisłowy,wszystkowlaboratorium(np.środowisko,temperatura,in-
strukcjepodaneprzezbadacza),pozazmiennąniezależną,utrzymywanejestnatym
samympoziomie.Dziękitemu,jeślizmianomzmiennejniezależnejtowarzyszązmia-
nyzmiennejzależnej,tozdużąpewnościąmożemystwierdzić,żetowłaśniezmienna
niezależnaspowodowałazmianywzmiennejzależnej,iniematozwiązkuzżadną
zmiennązakłócającą.Eksperymentycharakteryzująsięwysokątrafnościąwewnętrz-
ną.Innązaletąeksperymentówjestto,żeskoroprzeprowadzonojewtakściślekon-
trolowanymśrodowisku,sąłatworeplikowalne.Jeślibadacz,stosującdokładnietaką
samąmetodę,otrzymujedokładnietesamerezultaty,tomożemybyćpewni,żeefekt
odzwierciedlaprawdziwezjawiskospołeczne,aniejednorazowy,przypadkowywynik.
Stworzeniedokładnietakichsamychwarunkówdlareplikacjieksperymentupozala-
boratoriumjestjednakdużotrudniejsze.
Jakprzekonaciesiępodczaslekturytejksiążki,eksperymentylaboratoryjne,używa-
nedostudiowaniaszerokiegospektrumzjawiskspołecznych,stworzyłypodstawy
wielubardzowpływowychteorii.Metodatamajednakpewnebraki.Popierwsze,
choćwysokipoziomkontrolinadwarunkamipozwalazuzyskanychwynikówwnios-
kowaćoprzyczynowości,sprawiatojednocześnie,żeeksperymentstajesięDsztucz-
ny”.Innymisłowy,brakujemutrafnościzewnętrznej.Ostatecznieprzecieżpsy-
chologowiespołecznisązainteresowanirodzajemzwiązku,jakizachodzimiędzy
zachowaniemczłowiekaajegootoczeniemspołecznym;wbadaniachlaboratoryj-
nychbrakjednaktakiegokontekstuspołecznego.Wefekcie,coś,doczegodochodzi
wściślekontrolowanychwarunkachlaboratoryjnych,możeniebyćtakłatwedoosią-
gnięciawDprawdziwymświecie”.Mająctęświadomość,możnawięcstwierdzić,że
eksperymentysąnajlepszymsposobemnaodrzucanieteoriiozachowaniuspołecznym.
Jeślijużdowiedzionodanegoefektuwwarunkachlaboratoryjnych,tobadaczemogą
przystąpićdobadaniawbardziejstosownymotoczeniu.
Wynikieksperymentówsąteżpodatnenadomniemanewymaganiasytuacjibadaw-
czych(Orne,1962),czyliprzypuszczeniabadanychnatemattego,jakiegoukładuwy-
nikówoczekujebadacz.Badaniwnioskująotychoczekiwaniachzkontekstuekspery-
mentu.Gdywyciągajątegotypuwnioski,mogąoniświadomiemodyfikowaćswoje
zachowanie,abydostosowaćsiędo(domniemanych)oczekiwańbadacza.Wtakiejsy-
tuacjihipotezybadanegomogąmimowolnieuzyskaćpoparciewwynikach,nawetje-
