Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
PRZEDMOWA
szerokozaprezentowanewnaszejksiążce.Inne,nieeksperymentalnemetodybadawcze
tobadaniaterenowe,wktórychbadaczeobserwujązachowanie,dojakiegodochodzi
wnaturalnychwarunkach,orazstudiaprzypadku,którezawierająszczegółowe,często
opisowebadaniakonkretnejosobylubmałejgrupyuczestników.
Podsumowując,choćnaturalneotoczeniejestpożytecznewpoznawaniuszerszych
zagadnieńspołecznych,głównąwadąnieeksperymentalnychmetodpozostajeto,że
zmiennaniezależnajestwtegotypubadaniachmierzona,aniemanipulowana,wzwiąz-
kuzczymniemamożliwościokreśleniatego,któryczynnikprowadzidozmiany
wdrugimczynniku.Pettigrew(1997)wywnioskowałzeswoichbadań,żeludziemają-
cywśródprzyjaciółosobynależącedoinnychgrupetnicznychniżonisami,sąmniej
uprzedzeniwobecgrupmniejszościowych.Wyniktenjestjedyniezależnościąkorela-
cyjną.Choćistniejezwiązekmiędzyuprzedzeniamialiczbąprzyjaźnizprzedstawicie-
lamiodmiennychgrupetnicznych,możeondziałaćwobiestrony;czylimożliwejest,
żeludzieoniskimpoziomieuprzedzeńszukająprzyjaciółpozawłasnągrupąetniczną.
Etykabadańpsychologicznych
Zuwaginato,żewszystkiebadaniapsychologicznesązwiązanezludźmi,psycholo-
gowiespołeczni,niezależnieodstosowanychmetod,musząbyćświadomiwieluzagad-
nieńetycznych.Abymiećpewność,żebadanianiekrzywdząuczestnikówfizycznieani
psychicznie,AmerykańskieTowarzystwoPsychologiczneustanowiłow1972r.kodeks
zasadetycznegopostępowania,którympowinnikierowaćsiępsychologowiepodczas
projektowaniswoichbadań.
Dobrouczestników:Istotnejest,abychronićfizyczneipsychologicznedobro
uczestnikówbadania.Nietrudnorozpoznać,czybadaniewyrządzauczestnikom
krzywdęfizyczną,trudniejjestzidentyfikowaćkrzywdępsychologiczną.Przykładowo
wbadaniuMilgrama(1963)nadposłuszeństwem(opisanymwrozdz.5),badanymnie
wyrządzonokrzywdyfizycznej,aleodkrylioninieprzyjemnąprawdęnawłasnytemat
(przekonalisię,żesąwstaniewyrządzićkrzywdęinnymosobom,jeśliotrzymająta-
kąinstrukcję),comogłomiećnegatywneskutkipsychologiczne.Nawetwmniejkon-
trowersyjnychbadaniachtrzebaczasemużyćprocedur,którewpewnymstopniumo-
gąskutkowaćkrzywdąpsychologiczną.Krytykowaniewynikówuzyskanychprzez
uczestnikawtrakciebadaniawceluwzbudzeniawnimzłości,możenp.doprowadzić
dochwilowegoobniżeniajegosamooceny(np.Carver,Glass,1978,rozdz.7).Gdydo-
chodzidotakiejsytuacji,należydołożyćwszelkichstarań,abynegatywneefektypsy-
chologicznebadanianiemiałypoważnychskutkówibyłykrótkotrwałe.
Wprowadzaniebadanychwbłąd:Abyuniknąćproblemówzwiązanychzukryty-
miwymogamibadania,bardzoważnejest,abyosobybadanebyłynieświadomecelu
badania.ZtegowłaśniepowoduwprzypadkuwielubadańkoniecznejestDzmylenie”
badanychcodoprawdziwegoceludanegobadania.Przykładowo,Milgram(1963)
wprowadzałswoichbadanychwbłąd,przekonującich,żebędąoniwrzeczywistości
aplikowaćbadanymszokielektryczne.Byłotokoniecznedlasprawdzenia,czybada-
ninaprawdęskrzywdząinnychwakcieposłuszeństwawobeceksperymentatora.
Wwielubadaniachobecnisąteżpomocnicyeksperymentatora–osoby,którepozor-
niebiorąudziałwbadaniu,aletaknaprawdęsątylkoDaktorami”zachowującymisię
wedługzgóryustalonegoscenariusza,mającegopomócwtestowaniuhipotezybada-
