Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriepodtrzymywaniaobrazusiebie
33
Rysunek1.4
Mapapamięciowa
czasreakcji.Prezentowanoimnaekraniesłowazwiązanezniezależnością(np.aser-
tywny)izależnością(np.zobowiązujący)iproszonoonaciśnięciekluczaodpowiedzi
oznaczonegoDja”,jeśliprezentowanesłowoodnosiłosiędonich,alboDnieja”,jeśli
tosłowosiędonichnieodnosiło.Wporównaniudoosóbaschematycznychwobu
tychwymiarach,osobybadaneschematycznewzakresieniezależnościalbozależno-
ściznacznieszybciejpodejmowałydecyzje,czydanesłowoichcharakteryzuje.
Teoriepodtrzymywaniaobrazusiebie
Ustaliwszy,kiedyidlaczegomamyszansestaćsięsamoświadomi,jakiesąkonsekwen-
cjesamoświadomościiwjakisposóbwiedzaoJajestzorganizowanawnaszychumy-
słach,zajmiemysięterazzagadnieniemdotyczącymrozwojuschematówJa.Cozawie-
rająnaszeschematyJaijakdochodzimydotakiegowłaśniepostrzeganiasiebie?Wtej
częściomówimysześćteorii,którewyjaśniają,wjakisposóbprzebiegarozwójnaszego
obrazusiebieijegopodtrzymywanie.Sąto:teoriasamoregulacji,teoriarozbieżności
Ja,teoriaporównańspołecznych,teoriapodtrzymywaniasamooceny,teoriatożsamo-
ścispołecznejiteoriakategoryzacjiJa.Wszystkieteteoriezakładają,żenaszsposób
definiowaniaJaijegopóźniejszywpływnanaszezachowaniewdużejmierzezależy
odtego,jakJawypadawporównaniudokonkretnegopunktuodniesienia.Trzytypy
teoriiporównańkładąnacisknaróżnedoceloweobiektyporównania.Jamożebyć
porównanedopercepcjitego,jakietoJapowinnobyć,doinnychjednostekalbodo
innychgrup.Omówmyzatemkażdyztychtypówteorii.
TeorieporównańJa
Wielupsychologówspołecznychsądzi,żeświadomośćJarozwijasięuludziwtoku
procesuporównań.PierwszagrupateoriiporównańskupiasięnaporównywaniuJa
z…własnymJa.Niejesttoażtakdziwne,jakbysięmogłowydawaćnapierwszyrzut
oka.Jakpokazaliśmy,ludziemająróżnewersjeJa.Mogąoninp.wiedzieć,jacysą
wrzeczywistości,leczmogątakżemniejwięcejwiedzieć,jacychcielibybyć.Otym
traktujądwieteorie:samoregulacjiirozbieżnościJa.Obieteorieutrzymują,żeludzie
będącsamoświadomimogąmyśleć,czysątegorodzajuosobą,jakąchcielibybyć,albo
czyiwjakisposóbchcielibysięzmienić.
