Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sięzrolizawodowej,lecztakżeumiejętnościwspółpracyzinnymioraziden-
tyfikacjiosobistychcelówzcelamiizadaniamiorganizacji75.
Różnerodzajezawodówgenerujązjednejstronytypowedladanejgrupy,
azdrugiejuniwersalne,odmianystresorów.Wniektórychgrupachzawodo-
wychzanajbardziejobciążająceuznajesięstresoryzwiązanezzagrożeniem
utratąpracyczystanowiska,przebiegiemkariery,rozwojemzawodowym,ale
takżezwarunkamipracy(wzawodziepolicjantamożebyćto,np.pracazmia-
nowa).Dlainnychgrupsątostresoryfizyczne,związanezkoniecznościąwy-
konywaniaciężkiejpracy(np.górnicy)76.
Transakcyjnateoriastresu-R.S.Lazarus,S.Folkman
Najczęściejprzytaczanewliteraturzepsychologicznejujęciestresutokoncep-
cjazaproponowanaprzezRichardaLazarusaiSuzanneFolkman.Wedługtych
autorów:Strespsychicznyjesttoszczególnyrodzajrelacjimiędzyczłowiekiem
aotoczeniem,któretootoczenieczłowiekoceniajakonadwyrężające(taxing)
lubprzekraczającejegozasobyizagrażające(endangering)jegodobrostano-
wi77.Czynnikami,którewywołująstres,niesąobiektywnecechyprzedmio-
tówasposób,wjakipostrzegajeczłowiek.Jesttotzw.podejścienrelacyjne”
,
alerównieżnpercepcyjne”
,wtymsensie,żeautorzyodwołująsiędooceny
podmiotu,któramarozstrzygaćouznaniurelacjizastresową78.Wkoncep-
cjiRichardaLazarusaiSuzanneFolkmanefektemoddziaływanianaczłowie-
kasytuacjistresowychjestwytworzeniesięstanustresu,wktórymwyróżnić
możnatrzykomponenty:
•podwyższeniesięogólnegopoziomuaktywacjiorganizmu,
•pojawieniesięsilnychemocji(ujemnyznakafektywny),
•pojawieniesięmotywacjidoprzezwyciężeniastresu79.
Emocje,którestanowiąkonsekwencjępostrzeganiadanejsytuacjijakostre-
sorodnej,zregułycharakteryzująsiędośćdużąintensywnościąiwpołączeniu
75
N.Ogińska-Bulik,Streszawodowywzawodachusługspołecznych.Źródła-Konse-
kwencje-Zapobieganie,op.cit.,s.15.
76
Ibidem.
77
R.S.Lazarus,S.Folkman,Stress,appraisalandcoping.Springer,NewYork1984,s.19.
78
I.Heszen-Niejodek,Z.Ratajczyk,Człowiekwsytuacjistresu,Wyd.UniwersytetuŚlą-
skiego,Katowice2000,s.14.
79
J.Terelak(red.),Studiazpsychologiistresu.Radzeniesobiezestresem-uwarunkowa-
niaistrategie,Wyd.AkademiiTeologiiKatolickiej,Warszawa1997,s.15-16.
34
