Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
A.E.Sękowski(red.),Psychologiazdolności.Współczesnekierunkibadań,Warszawa2004
ISBN83-01-14189-1,©byWNPWN2004
Związkimimopodziałów
Wieloletniatradycjabadańnadinteligencjąorazwielośćiodmienność
ujęćskłaniająniektórychwspółczesnychautorówdocałościowegoporządko-
waniazgromadzonejwiedzy.Nadszedłczassyntez,formułowaniauogólnień.
Wydanozatemmonumentalneopracowanie,jakimjestEncyclopediaofhuman
intelligence(Sternberg,1994).Ichociażekspansjapsychologiipoznawczej
przyczyniłasięñwostatnichdziesięcioleciachñdowzrostuzainteresowania
umysłem,czylisystemempoznawczymczłowieka(Chlewiński,1999),to
węziejprofilowanebadanianadinteligencjąnadalprowadzonewwielu
nurtach(Matczak,1994;Neisseriin.,1996).Autorzyznaczącychmonografii
uwypuklająwielośćminionychiobecnychperspektywbadawczych.Gard-
ner,KornhaberiWake(1996)przedstawiająkolejnoopcjęhistoryczno-
-kulturową,źródłaujęćnaukowych,orientacjępsychometryczną,rozwojową,
biologicznąipoznawczą.Wichopiniitzw.rewolucjapoznawczadokonała
największychzmianwdzisiejszymrozumieniuzjawiskainteligencji.Zkolei
Strelau(1997)przybliżaczytelnikowikolejno:strukturalneteorieinteligen-
cji,stanowiskarozwojowe,teoriędziałaniajakopodstawękoncepcjizdolnoś-
ciumysłowych,wreszcieujęcieproponowaneprzezteorięinformacji.
Autorzysygnalizowanychprac-syntezwskazująnaodwiecznypro-
blemlokalizowaniainteligencji,nadawaniajejstatusu,umiejscawiania
wrelacjidoinnychsferpsychiki.Wświetletychdanychłatwodostrzec,
pracenaddomniemanymizwiązkamimiędzyinteligencjąiosobowością
prowadzonozokreślonychstanowiskteoretycznych(SternbergiRuzgis,
1994).Jednakzdecydowanąwiększośćstanowiąbadania,którychautorzy
przyjmowalizapunktwyjściawłaściwościosobowości.Tojejcechytrak-
towanojakopredyktoryzachowań;pozycjanaskalachosobowościmiała
warunkowaćpoziomwykonaniazadańintelektualnych.Jakizatembyłspo-
sóbdochodzeniadostwierdzeń?Daneempirycznepochodząnajczęściej
zlaboratoriów,rzadziejzklinik.Dokonywanopomiaruzwiązkówmiędzy
inteligencjąmierzonąpsychometrycznieagłównymiwymiaramiosobo-
wości(neurotyzmem,ekstrawersją,zależnościąodpola).Wanalizach
pozyskanychdanychdominowałrachunekkorelacyjny.Wnioskiztych
badańokreślasięnajogólniejmianemniespójnych.Otrzymywanobowiem
rezultatyniejednoznaczne;wielokrotniepodkreślanomodyfikujący
zależnościwpływwarunkówpomiaru.Kolejnouzyskiwanewynikinie
byłyklarowneiniesatysfakcjonowałybadaczy,choćnigdziewpiśmien-
nictwienieogłoszonofiaskabadań.Niejasnośćdanychempirycznychco
17