Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1:Systemmedialnyjakoprzedmiotbadańmedioznawczych
dowłasnościśrodkówkomunikowania.Jegoekstremalnąodmianąbyłateoria
odnoszącasięprzedewszystkimdowolnościodjakiejkolwiekingerencjiwładzy
wdziałaniaiwpływunaopiniejednostek.Wolnośćsłowawmyśltejteoriista-
nowiłajednozpodstawowychprawczłowiekaiobywatela18.
Oczywiściewspółcześniekoncepcjatanieoddajezłożonościstosunków
społecznych,politycznych,aprzedewszystkimgospodarczych,którerzutująna
strukturęrynku.Pomijarównieżniebezpieczeństwazwiązanezmonopolizacją
ikoncentracjąmediówwwarunkachwolnegorynku.Marksistowsko-leninowska
teoriaprasy(lubkomunistyczna)takżeodwoływałasiędokwestiiwłasności.
Jejzwolennicyuznawali,żeskorowreżimiekomunistycznymwszystkieśrodki
produkcjisąwłasnościąspołeczną,torównieżmedianależądospołeczeństwa.
Głównymzadaniemprasymiałobyćorganizowanieżyciaspołecznegoorazpro-
pagowanieokreślonychideimonopartii19.Wzorzecdziennikarstwawsystemie
komunistycznymnietylkodopuszczał,alewręczwymagałłączeniainformacji
zopinią.Stronniczośćukierunkowanawedługdoktrynymarksistowsko-leni-
nowskiejpozwalałanapogłębionyopisrzeczywistości20.
Ostatniazopisanychwlatach50.XXwiekukoncepcjiprasywyłoniłasię
zpodejścialiberalnegoiokreślanabyłamianemdoktrynyodpowiedzialności
społecznej.Stanowiłaonaodpowiedźnanadmiernąkomercjalizacjęprasyisen-
sacjonalizm,którydoprowadziłdospadkuzaufaniadomediów.Źródełtego
modeluupatrujesięwraporciekomisjiHutchinsa(1947),któradiagnozowała
stanrynkuamerykańskiegoipostulowałazmianywkierunkusamokontrolime-
diów,wprowadzaniaogólnychzasadrzetelnegoinformowaniaczynadzorurad
etykizawodowej21.Odpowiedzialnośćspołecznąniepojmowanowkontekście
interwencjonizmupaństwowegowrynekmediów,aleraczejjakoprofesjonali-
zacjęzawodudziennikarskiego,poprzezsystemorganizacjibranżowych,które
samodzielniebędąwyznaczaćstandardy.Wsposóbnajpełniejszymodelodpo-
wiedzialnościspołecznejbyłwdrażanywpaństwachdemokracjiliberalnejpo
drugiejwojnieświatowej.Zanalizdotyczącychregulacjimediówpublicznych,
jakisamychwartości,którewybrzmiewajązprzyjętychustawwregionach
autonomicznychHiszpanii,wynika,żekoncepcjaodpowiedzialnościspołecznej
jestwciążżywaipraktycznierealizowanawniektórychswoichwymiarach,na
przykładrzetelnegoiwiarygodnegoinformowaniaobywateliizapewnieniaim
różnorodnejofertymedialnej.
Wspomnianewcześniejkoncepcjeodwoływałysiędohistorycznychdoświad-
czeńwieluspołeczeństw,alenieujmowałysystemówmedialnychwperspektywie
czasowej.Nieprzystawałyrównieżdodynamiczniezmieniającejsięrzeczywi-
18Ibidem,s.39-72.
19Ibidem,s.105-146.
20T.Goban-Klas:Mediaikomunikowaniemasowe.Warszawa:WydawnictwoNaukowe
PWN,2005,s.167-168.
21F.S.Siebert,T.Peterson,W.Schramm:FourTeories…,s.73-104.
31
