Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przemianyideiuniversitasnaprzestrzeniwieków
mistrza,któryprowadziłuczniówprzezmeandrywiedzy.Pierwsząznaną
szkołąfilozoficzną,któramiałaistotneznaczeniedlarozwojusposobuna-
uczaniatypowegodlauniwersytetów,bylitzw.pitagorejczycy.Byłtozwiązek
etyczno-politycznyzałożonyokołoVIw.p.n.e.przezPitagorasa(570-497
p.n.e.).Związekkierowałsiębardzosurowymizasadamimoralnymi,asami
pitagorejczycybylipionieramibadańmatematycznychiprzyrodniczych.
Pitagorejczycystanowilisilnąwspólnotę,wktórejtrudnooddzielićpisma
samegoPitagorasaodpismjegouczniów.Wynikałotoztraktowanianauki
jakodobrawspólnego:oczekiwanoodfilozofówzrzeszonychwzwiązku
anonimowegowkładunaukę,aletakżeuznawano,żekażdyuprawniony
maprawozniejkorzystać(por.Reale1999:106).Naukajakodobrowspólne
niebyłaśrodkiemsamawsobie,byłacelemdoskonaleniamoralnego,pod-
porządkowanarozwojowireligijnemuczłonkówzwiązkupitagorejskiego.
Nauczaniebyłotraktowanejakosekret.SamPitagorasniespisałswoich
poglądów,stądpojegośmiercikrążyłowieleapokryfówopatrzonychjego
imieniem,codoktórychniemapewności,czyrzeczywiściePitagorasjest
ichautorem.Dostępdowiedzypitagorejskiejmoglimiećadepciszkołypo
inicjacjiiprzyjęciusurowychregułetycznychzwiązku.Pitagorejczykom
przypisujesięistotneodkryciamatematyczneimuzyczne,ajednocześnie
sposóborganizacjiszkoły,fascynacjanaukąidążeniedozdobywanianowej
wiedzystanowiływzórdlakolejnychstarożytnychszkółfilozoficznych.
Trochęinnymodelwiedzyiuczeniapojawiasięusofistów.Pierwotnie
terminusofista”oznaczał:umędrca”,uznawcęwiedzy”,uposiadaczawiedzy”,
pochodziłodgreckiegoσοφία,oznaczającegomądrość.Nietworzylioni
szkołyfilozoficznej,alebylinauczycielamiprzygotowującymidożyciapu-
blicznego.WGrecjinauczycieledziałalijużwczasachSolona(ok.635–ok.
560p.n.e.),jednakwowymczasiewiększąwagęprzykładanodotężyzny
duchowejifizycznejniżdowykształcenia.SofiściprzygotowywaliGrekówdo
udziałuwżyciupublicznym,głównieuczylisztukiprzemawiania–retoryki.
Sofiściprzyjeżdżającdomiastaogłaszalidyscyplinę,októrejbędąnauczali.
uŁacinaprzełożypóźniejgreckiterminoznaczającytakieobwieszczeniejako
professio(profesja),którepobrzmiewawsłowieprofesor”(Trzcionkowski
2014:8).Tosofiściswojąformąuczeniawyznaczylistyluczeniaznanywpóź-
niejszychepokach,czyliwykład.Ichmocnąstronąbyłasprawnośćlogiczna,
umiejętnośćprowadzeniapojedynkówsłownychiprzekonaniaoponentado
swoichpoglądówzapomocąsprawnejretoryki.
PoczątkowosofiścistanowilielitęintelektualnąGrecji;wielcypolitycy,po-
eciczymówcyuczylisięodnichichętnieznimiprzebywali.Jednakzczasem
21
