Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20Rozdział1.Demokracjaakoncepcjademokratyzacjiszkoły
–
„[…]podstawowymproblemem,zjakimliczyćsięmusząreformatorzy,jest
fakt,iżcodziennedziałaniajednostekmodelowanebędąprzeznawykiwy-
kształconewtokudoświadczeńspołecznychzupełnieinnychodtych,które
winnystaćsiętreściąnowychinstytucji"(M.Marody).
–
„Zupełnieinneprzekonania,motywacjeipostawywydająsięprzeważaćwsfe-
rzepublicznejwporównaniuztymi,któreznajdujązastosowaniewżyciupry-
watnym".
ZdługiejlistyantynomiiM.Marody38,P.Sztompkawybrałnastępujące39:od-
miennenastawieniedopracywsektorzepaństwowymiprywatnym;zaniedbywanie
wspólnejwłasnościitroskaowłasnośćprywatną;przeciętnośćwrolachpublicznych
iosiągnięciawżyciuprywatnym;„Ludzieniechętnieangażująsięwżyciepubliczne,
ponieważniewidzążadnegorealnegosposobu,wjakimoglibycokolwiekzmienić,
arównocześniewyraźniedostrzegająryzykoicenęzwiązanązaktywizmem"–„syn-
dromliliputa"(S.Ossowski);nieufnośćwobecoświadczeńpublicznych(massme-
diów)ibezkrytycznawiarawpogłoski;postrzeganiewładz(centralnych,lokalnych)
jakoobcych,wrogichiidealizacjakontaktówprywatnych.
Charakterystycznewzorydziałaniawspołeczeństwachkomunistycznychtotakże:
–
rozdźwiękmiędzytym,coludziemówią,atym,cofaktycznierobią–roz-
dźwiękmiędzydeklaracjamiazachowaniami;
–
„sytuacjepodwójnychstandardów–fałszywelubpozornedziałania"(J.Lu-
tyński);
–
„rozdziałmiędzytym,comówisięnaforumpublicznym,atym,comówisię
prywatnie"–„strukturyzorganizowanegokłamstwa"(T.G.Ash);
–
„próbyprzechytrzeniasystemulubwygraniazsystemem"–„pasożytniczain-
nowacyjność"(M.Marody);
–
„niechęćdopodejmowaniaodpowiedzialnychdecyzjilubgotowośćdopodej-
mowaniaichtylkowtakisposób,którypozwalauniknąćodpowiedzialności";
–
„zawistnyegalitaryzm"40.
DobarierprzedstawionychprzezP.Sztompkędodaćmożnarównieżbarierę
wskazanąprzezM.Webera,adotyczącąnegatywnegowpływubiurokracji,odzie-
dziczonejpookresiekomunizmu,naprocesdemokratyzacjipaństwa41(„papierkowe
społeczeństwo"42),atakżeszkoły(„papierkowa"szkoła43).
Bezprzezwyciężeniabarierzwiązanychzkomunistycznymdziedzictwem,któ-
remoże–zdaniemP.Sztompki–zająćconajmniejjednopokolenie,pełnysuk-
38M.Marody:Antynomiespołecznejświadomości.„Odra"1987,nr1;idem:Antynomiezbioro-
wejpodświadomości.„StudiaSocjologiczne"1987,nr2.P.Sztompka:Socjologiazmianspo-
łecznych,op.cit.,s.229–230.
39P.Sztompka:op.cit.,2005,s.229–230.
40Ibidem,s.230–232.
41A.Giddens:Socjologia,op.cit.,s.378–379.
42Por.M.Dudzikowa:(Nie)bytwspołeczeństwiepapierkowym.„ProblemyOpiekuńczo-Wy-
chowawcze"2004,nr10.
43M.Adam(Mencel):„Papierkowa"szkoła.„ProblemyOpiekuńczo-Wychowawcze"2005,nr2.
