Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Częśćpierwsza.
WYBRANEASPEKTYPRAWAZMIANKLIMATYCZNYCH
Napodstawieichrozważańpowstawałyteoriestosunkówmiędzynarodo-
wychzwiązanezochronąśrodowiska.Zczasemzaczętozwracaćuwagę,że
ekologiakładącanacisknaprzedmiotochrony,aniesamąochronę,wymaga
poszukiwańbliższychzwiązkówzestosunkamiiprawemmiędzynarodowym.
Dziękiuwzględnieniuśrodowiskowychuwarunkowańspołecznejipolitycznej
aktywnościczłowieka,nagruncienaukipolskiej,powstałasozologia,czylikom-
pleksowanaukaoprzyczynachinastępstwachprzemianzachodzącychwprzy-
rodziewwynikudziałalnościczłowiekaorazoskutecznychsposobachzapobie-
ganiaichnegatywnymnastępstwomdlaspołeczeństwalubomożliwościach
maksymalnegoichłagodzenia97.
Mimożepojęcieto,zaproponowaneprzezWaleregoGoetla(1889-1972),nie
jestzbytszerokoznanepozaPolską,towartozwrócićnanieuwagę,nietylkoze
względunachęćuwydatnieniadorobkunaukipolskiej,aletakżezuwaginajego
implikacjeprawnomiędzynarodowe.KazimierzKocot(1915-1978)zwracałuwa-
gęnaistotnącechęnormprawamiędzynarodowegowtejdziedzinie,podkre-
ślającprewencyjnycharakterwiększościtychnorm.Zauważałtakżeistnienie
antecedencjimiędzynarodowegoprawasozologiiwobszarzeumówmiędzyna-
rodowychdotyczącychfauny,flory,rybołówstwa,czywódgranicznych98.
Współczesnezagrożeniazwiązanezezmianamiklimatu,wwiększymlub
mniejszymstopniu,takżeniosązesobąokreśloneskutkiprawne.Wewcześniej-
szychpublikacjachzagrożeniateautorokreślałmianem„klimatycznego4D”99.
Przezteneufemizmrozumiemwystępowanietakichzjawiskfzycznych
jakdeglacjacja100,deforestacja101,dezertyfkacja102orazdeterytorializacja103,
97
Sozologia,https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/sozologia;3977941.html[dostęp:08.01.2024].
98
K.Kocot,Prawnomiędzynarodowezasadysozologii,Warszawa-Wrocław1977,s.9-10.
99
P.Osóbka,Zmianyklimatyczne-nowewyzwaniaizagrożeniadlainstytucjipaństwaiobywatelstwa,
„PaństwoiPrawo”nr2019/8,s.132.
100
Deglacjacja(fr.déglaciation,ang.deglaciation),–zespółprocesówprowadzącychdozanikupokry-
wylodowej,zob.:T.Karpowicz,Słownikortograficznyjęzykapolskiego.Rejestrwyrazówwystępujących
wjęzykupolskim,Warszawa2006.
101
Deforestacja(fr.déforestation,ang.deforestation)–niszczenielasów;ogołacaniezlasów,
zob.:S.Dubisz(red.),Uniwersalnysłownikjęzykapolskiego,Warszawa2003;inaczej:konwersjalasuna
inneużytkowaniegruntulubdługoterminoweograniczeniepokryciakoronydrzewponiżejprogumini-
mum10procent,zob.:FAOForestryDepartment,GlobalForestResourcesAssessment2010.Termsand
Definitions,Rome2010,s.24.
102
Dezertyfkacja(fr.desertification,ang.desertification)–pustynnienie,degradacjagleby
naobszarachsuchych,półsuchychipółwilgotnych,wynikającazróżnychczynników,wtymzezmian
klimatycznychidziałalnościczłowieka,zob.:UnitedNationsConventiontoCombatDesertificationin
ThoseCountriesExperiencingSeriousDroughtand/orDesertification,ParticularlyinAfrica,A/AC.241/27,
12September1994,art.1.
103
Deterytorializacja(fr.déterritorialisation,ang.deterritorialization)–utratazwiązkówróżnychzja-
wiskspołecznychzokreślonymterytorium,atakżemalejąceznaczenieterytoriumjakowyznacznika
władzypaństwowej,zob.:I.Niżnik-Dobosz,Państwownauceadministracjiiprawaadministracyjnego,
