Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.
Myśloklimaciewdziejachludzkości
35
którestanowiąistotnezagrożeniedlaklasycznychcechpaństwa.Towłaśnie
zewzględunaniepaństwostajesięcorazczęściejprzedmiotemzaintereso-
waniaspecjalistówprawamiędzynarodowego,którzydostrzegająpotrzebę
nadaniamunowegoznaczeniaidostosowaniajegofunkcjidorealiówepoki
„post-klimatycznej”104.
Możnazałożyć,żenagruncieprawamiędzynarodowegopojęciedeteryto-
rializacjibędzieużytecznedlapróbkonceptualizacjipewnychzjawiskzwiąza-
nychznowymisposobamidefniowaniapaństwaiokreślaniazwiązkówpomię-
dzypaństwemaposiadaniemlubbrakiemterytorium.Niemożnawykluczyć,że
wkontekścieglobalizacjiiupowszechnianiasięreżimówfunkcjonalnychpań-
stwamogąstopniowotracićswójstatuszuwaginaograniczanieichwładzyna
rzeczinnychpodmiotów.Dlategoteżzasadnewydajesiępytanieoto,czymogą
utracić–bezszkodydlautrzymaniastatusupodmiotuprawamiędzynarodowe-
go–zpowoduzmianklimatycznychswojeterytoria?105
Możliwośćutratyprzezpaństwoswojegoterytoriumwwynikudziałaniasił
naturybyłaporuszanawliteraturzejużwlatach70.minionegostulecia.Janusz
Symonides(1938-2020)zwracałsłusznieuwagę,żemożetonastąpićwwyniku
zniszczeńdokonanychprzeztesameżywioły,któreprowadządopowiększe-
niaterytoriumpaństwa,np.erozjabrzegurzekigranicznej,niszczeniewybrzeża
prowadzącedo„cofania”sięmorzaterytorialnego,zniszczenianajdalejwysu-
niętychwmorzestałychurządzeńportowych,stanowiącychintegralnączęść
systemuportowego106.
Współcześniedotegokatalogumożliwychprzyczynutratyterytorium
przezpaństwodołączyływłaśniezmianyklimatyczne.Oilejednakwobectam-
tychprzyczynpaństwaniebyłyiniesąbezbronne,mogąnaprzykładbudować
umocnieniazapobiegająceerozjibrzegówtakrzecznych,jakimorskich,towo-
becniszczycielskichkonsekwencjizmianklimatuizwiązanychznimikatastrof,
częstopozostająbezradne.
[w:]J.Supernata(red.),Międzytradycjąaprzyszłościąwnauceprawaadministracyjnego.Księgajubile-
uszowadedykowanaProfesorowiJanowiBociowi,Wrocław2009,s.505;J.Ciapała,Wokółpojmowania
iwykonywaniasuwerennościwwarunkachczłonkostwawUniiEuropejskiej-kilkauwagpodstawowych,
aleczyprzekonujących?,„GdańskieStudiaPrawnicze”,t.31,2014,s.84.
104
D.R.Bugajski,KlimatycznadeterytorializacjapaństwanaprzykładzieTuvalu,„StosunkiMiędzynaro-
dowe–InternationalRelations”,nr1-2(t.41)2010,s.203-219;R.Rayfuse,W(h)itherTuvalu?Internation-
alLawandDisappearingStates,„UniversityofNewSouthWalesFacultyofLawResearchSeries2009”,
Year2009,Paper9.
105
Por.B.Kowalczyk,Deterytorializacjaadministracjipublicznejweuropejskiejprzestrzeniprawnej,
Wrocław2021,s.206.
106
J.Symonides,Terytoriumpaństwowewświetlezasadyefektywności,Toruń1971,s.176-177.
