Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
Razemczyosobno?Przewodnikpolekturach
faktu,żenieistniejenarodowośćlitewskaniepociągazasobąjako
konsekwencjęzaprzeczenieludnościetnograficznielitewskiejpra-
waposiadaniaszkół,prasyiwydawnictwwjęzykumiejscowym.
Wszkole,wkościeleiwurzędachjęzyklitewskietnograficzny
LitwinówpowiniennaLitwieetnograficznejbyćuważanyzajęzyk
krajowy”34.JózefKuczyńskipouczał:nWchaosieobecnymdrobne
narodowościprzebywajągorączkęmegalomanii.Zchorymczłowie-
kiemointeresiesięniegada.Trzebacierpliwości.Jeżeliuzdrowieje,
potrafiądojśćdoporozumieniazniminaszedzieci.Żądaniaobecne
Litwinówmająniewięcejzdrowegosensu,jakbredzeniechorego
wmalignie.[...]litewskasamoistnośćkulturalna–tomrzonka”.
Oczywiście,Polak,nktórybyspróbowałzabronićLitwinowimó-
wićdoLitwinapolitewsku,byłbyposądzonyoniespełnarozu-
mu”.Czyminnymjednakjesttegotyputolerancja,aczyminnym
nmazgajstwopolityczne”–jaktowybijałwtytuleswegoartyku-
łuKuczyński.nWięcostateczniecomądrego,cosprawiedliwego
wmazgajskimuleganiupsychopatycznymalboburzycielskimna-
rodomLitwinówbądźRusinów?[...]zboczeniemjestpolitykastań-
czykowskawzględemRusinówwGalicji–takimzboczeniemgrozi
polityka«świętegospokoju»naszychnadugodowcównaLitwie”
35.
MichałGirdwoyńzeŻmudzipowtarzałobiegoweprzekonanie,że
nPolskaskładasięztrzechnarodów:Polaków,LitwinówiRusinów”.
BosamnBógzlałduchowoPolaków,LitwinówiRusinów”.Idla-
tegonaLitwiePolacyiLitwinisąnjednejitejsamejnarodowości,
różnicynarodowościowejpomiędzynaminiema,askutkiemtego
tuniemożebyćsporunarodowościowego,lecztylkonieporozu-
mieniejęzykowe”36.Pewienautor,takmówił:nJestrzecząogólnie
znaną,żenapograniczachzamieszkiwaniadwóchnarodowościod-
bywasięzwykleproceswynarodowienia,którybądźjestobustron-
ny,bądźteżwypadananiekorzyśćjednejtylkonarodowości.[...]
WGalicjidopieroprzedkilkomalatyzwróconouwagęnato,żewe
wschodniejczęścikrajumieszkaokoło1.200.000Polaków,zagro-
żonychzrutenizowaniemprzezKościół,szkołęistosunkizsąsia-
damiRusinami.RusiniwołalinacałąEuropęouciskupolskim,
ajednocześnieposiadaliznaczniewięcejniżPolacyparafii,szkół
ludowychipocichuwytężaliwszelkiesiły,byPolakówwGalicji
Wschodniejzrutenizować.[...]podobna,amożegorszanawet,niż
przedlatywGalicjiWschodniej,sytuacjajestnacałymobszarze
