Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Lata1907–1910
25
Litwyhistorycznej.[...]koniecznośćobronytejludnościpolskiej
przedwynarodowieniemjestrzecząbezsporną”37.Odezwałasię
takżeElizaOrzeszkowa,pisząc:nNadkażdymposzczególnymin-
teresemnarodowym–powiemwięcej–nadkażdympojedynczym
postępkiemczłowiekapojedynczego,zasadainteresunarodowego,
obronyczypopieraniategointeresupanowaćpowinna”.Oczywiście,
dopowiadałapisarka,zgodniezzasadą:nNieczyńdrugiemu,co
tobieniemiło”
38.ZareagowałanatoLitwinka,czyliKonstancja
Skirmuntt,pryncypialnymstwierdzeniem:nInteresnarodowynie
możebyćnajwyższymkryteriumnaszegopostępowania”.Istnieje
przecieżprawoBoże!
39
Onowłaśniepozwalaczłowiekowinawolnywybór.Naprzykład
polskiszlachcicOttoZawisza,weteranpowstaniastyczniowego,
przypomniawszysobieswojeetnicznepochodzenie,wybrałopcję
litewskąijakoOttonasZavišaspisał:nMypodaliśmysobieręce
(unia)jakorówny,niepodległynaród,takiemupolskiemunarodo-
wiichcemytylkotakistosunekzachowaćinadal”.Aleteż–do-
dawał–npierwszymnaszymobowiązkiemjestpozostawaniesynami
ojczyznynaszej–Litwy,tj.Litwinami,itopojęciepowinnozastąpić
wnaszejkrwiiwnaszychkościachtkwiącątamdotądfałszywą
zasadę.Wtedypozbędziemysięfałszywegoteraźniejszegopołoże-
nia:jakiejśprzyprzążkiuwozapolskiegoi,jakoniezależnynaród,
jakpodczasunii,jeszczebliżejstaniemyobokbratniegonamnaro-
du”.Powiadałteż:nniejęzyk,akrajjestwskazówkąpochodzenia”.
AwswoimHymnielitewskimw1907r.pozwoliłsobienatakiestro-
fy:nHet!ZaNiemen,het!ZaNiemen/Uciekajpaniczu!/Niema
tobiecoturobić/NadWiliaiPtyczą.//Ktosięswojejmowy
wstydzi/Tylkopolskąwłada,/Ktowswymsercuzswoichszy-
dzi,/Tenwswymkraju–zwada”40.
FragmentypublicystykitegoautoraznalazłysięwzbiorzeZesto-
sunkówlitewsko-polskich.GłosyLitwinów.Audiaturetalterapars(wyda-
nestaraniemJonasaKriači)
unasa),będącegolitewskąodpowiedzią
naprzygotowanyprzezZygmuntaGlogeratomKwestialitewska
wprasiepolskiej(Warszawa1905).WSłowiewstępnympisano,żenwy-
danieowej«kwestiilitewskiej»,uwzględniającetylkojednąstronę,
gdykwestiatajestobustronna,domagasięwprostwydaniatego,co
powiedziałatadrugastrona”41.Krytyczniezbiórprzyjął
LeonWasilewski:ngłosyteujawniajązjednejstronycałągłębię
