Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
Linguistique
nonv,delettresquirisquaientdeseconfondresousleurformemanus-
crite.Maisilfautajouterqueceh-neproduitpaslemêmeefetdansces
deuxmots:alorsquedanshuître,le<h>estpurementgraphique,c)est-
à-direqu)ilnejoueaucunrôledanslaprononciation,ons)aperçoitque
pourhuit,onditlehuit,sansélision,surlemodèledesautresnomsde
nombre(leun,ledeux...,etmêmeleonze).(Bloch&Wartburg2002,
soushuitetonze).
Unetoutautrecirconstanceexpliqueleh-dehaut,enfrançais,pour
lequelilfautcettefoisinvoquerl)influence,àl)époquemérovingienne,de
l)adjectifgermanique*hôh,demêmesens«haut,élevé»,etlaconsonne
ajoutéeprovoqueautomatiquementl)efetnommé«h-aspiré».
Cettedernièreremarqueconduitàexaminerdeplusprèslecompor-
tementdetouslesempruntsaugermaniqueancien,quisontsansaucun
doutelesprincipauxresponsablesdecetteparticularité.
15.L,originegermaniquedu«h-aspiré»
L)afuxmassifdevocabulairegermaniqueàpartirduV
e
siècleavaitbien
introduit,danslalanguequiallaitdevenirl)ancienfrançais,ungrandnombre
demotscommençantparh-,etcetteconsonnehs)étaitd)abordefec-
tivementprononcéedanstouslesmotsempruntés.Maislaprononciation
decetteconsonneavaitcesséd)êtrerespectéeverslafinduMoyenAge,et
cettenouvelleévolutionseraconfirméeauXVI
e
siècle,lorsquelesgrammai-
rienssignalerontpourlapremièrefoisquesonuniqueefetestd)empêcher
llisiondelavoyelleprécédente(Bourciez:113,§111).
Lalistedecesmotsd)originegermaniquecomportantunh-dit«aspiré»
esttroplonguepourpouvoirêtrereproduiteintégralement,maisonpourra
serendrecompte,danslesquelquesexemplessignificatifsquisuivent,qu)ils
touchenttouslesdomaines:hache,hagard,haie,haine,haïr,halle,hampe,
hanche,hanneton,harangue,hardi,hareng,gâte,hère,héron,hêtre,hideux,
honnir,honte,hotte,houe,housse,huche,hutte...
16.Un«h-aspiré»quiserépand
Leurgrandnombreaurait,semble-t-il,alorsentraînédanslegroupedesh-
dits«aspirés»desmotscommehiérarchieouhiéroglyphe,pourtantd)ori-
ginegrecque,ainsiquehalo,dulatinhalos,empruntéaugrechalos,donc
deshenprincipeuniquementgraphiques.(Martinet&Walter1973:sous
hiérarchie,hiéroglyphiqueethalo);Walter1976).