Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JAROSŁAWŁAWSKI
Cozyskaliśmy?
40
Wtychokolicznościachnabierawagipostulatno-
wegoprzemyśleniajęzyka,jakimmówimyoświecie.Świecie,który,
jaksięnagleokazało,odbiegłodnas,humanistów,gdzieśdaleko.
Daleko-wstronęchaosu.
***
Trudnoodkultury,literaturyirefleksjimetodologicznejkrajówEu-
ropyŚrodkowo-Wschodniejwymagać,by-zdającsobiesprawęze
swegomiejscanamapie-żyłyoneinapawałysiętylkohistorią,
historycznością,geopolityką.Trudnoteżodnichżądać,bystalenie
kwestionowały-wimięestetyki,antropologiiwolności,idei-owej
historycznejΠklęski”przypisania.Przeciwnie:powinnyimusząwciąż
kwestionować,anawetnegowaćhistorycznądeterminantęswojego
rozwoju.
Niemniejjednakniesposóbsobiewyobrazić,bywogóleniebrały
poduwagęhistoriijakoczynnika,którywynikazarównozpołożenia
namapie,jakiznieprzewidywalnychkonfiguracjigeopolitycznych
wskaliglobalnej.Takienegowanieprowadzidoutopizmu,irracjona-
lizmu(wimięracjonalności),doznowużbiegunowychreakcji,takich
jaknadawaniewszystkiemupiętnahistorii.Możeteżwyzwalaćgłę-
bokipesymizmpoznawczy41.Przekonujeon,żejesteśmyjużapriori
zdanialbonanaiwnośćpowszechnegobraterstwawimięhistorycznej
wspólnotyuniwersalnejludzkości,albonapodporządkowaniesię
tyraniiwspólnotetnicznych,narodów,ideiwspólnotowychiideologii.
Cizaś,którzyniechcąiniewpisująsięwtenschemat,musząbyć
skazaninagoryczsamotnegoprzyglądaniasięciągletejsamejwalce:
historiiznie-historią,naroduzindywidualnąwolnością,ideipojedyn-
czegożyciazideologiągrup.
Pograniczejakokonstruktwpisującysięwjeden-ównaiwnie
uniwersalistyczny,utopijny-biegunpostaw,wtejkonkretnejchwili
historycznej(tj.między2014a2017rokiem)skazanejestnamilcze-
nie.Alepogranicza-jakoskomplikowanarzeczywistość,anieutopie
40
OkryzysieświataepopeicznegowXX-wiecznejkulturze,takżewkontekścieaspiracjipost-
modernizmu,por.D.Kulesza,Epopeja.Myśliwski,Herbert,Mrożek,Białystok2016;D.Siwicka,
ZapytajMickiewicza,Gdańsk2007.
41
ZnakomitymprzykłademtakiegoHpesymizmu”czymożeHrealizmu”poznawczegosąstudiai
M.Saganiak,Oniemożliwościdialogumiędzykulturowego,[wi]Pogranicza,Kresy,Wschódaidee
Europy,seria1iPracededykowaneProfesorSwietłanieMusijenko,ideaiwstępJ.Ławski,red.nauk.
A.Janicka,G.Kowalski,Ł.Zabielski,Białystok2013;R.Kołsut,Wieżaiskoczek-wokółpowieści
flAutodafé”EliasaCanetego,[wi]Bibliothecamundi.StudiabibliologiczneofiarowaneJanowi
Leończukowi,red.J.Ławski,Ł.Zabielski,Białystok2016.
70
