Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Warunkirozwojuturystykiimiędzynarodowyruchturystyczny
17
mańskiejpochodzązobszarów:Francji(Vézelay,Tours,Cluny,Tuluza),Niemiec
(katedrywSpirze,Wormacji,Moguncji,Trewirze),Włoszech(Mediolan,Modena,
Pawia,Parma,Piza,Wenecja),Anglii(katedrywElyiDurham).WPolscestylromański
pojawiłsięwXIw.ZtegookresupochodząfragmentykatedrwPoznaniu,Gnieźnie
iKrakowie,kościołybenedyktyńskiewTyńcuiMogilnieorazkościółśw.Andrzeja
wKrakowie.WXIIw.powstałym.in.:kolegiatywKruszwicy,OpatowieiTumiepod
ŁęczycąorazkościoływCzerwińsku,Strzelnie,Żarnowie,Inowłodzu.ZpoczątkuXIII
w.pochodząm.in.obiektyw:Wąchocku,Koprzywnicy,SulejowieiSandomierzu.
jeststylemcharakterystycznymdladojrzałegoipóźnegośredniowiecza.
WykształciłsięweFrancjiwXIIw.,skądrozprzestrzeniłsięnaprawiecałąEuropę(do
przełomuXViXVIw.).Warchitekturzeprzejawiałsięm.in.systememprzyporowym,
naktóryskładałysięsklepieniakrzyżowo-żebrowe,przyporyiłukioporoweorazłuk
ostry.Charakterystycznesądlaniegostrzelisteismukłebudowlesakralnezwielkimi
oknamiwitrażowymi.Miastagotyckieodznaczałysięregularnymizałożeniamiurba-
nistycznymi,awsubstancjimiejskiej,opróczkościołów,wyróżniałysięm.in.:ratusze,
zespołyuniwersyteckie,szpitale,sukienniceikamienicemieszczańskie.Miastaob-
wiedzionebyłymuramiobronnymi.Wtymstylupowstawałytakżelicznezamki.Gotyk
wykształciłtakżeswoistystylwsztukachplastycznych.Styltenewoluowałwczasie,
atakżebyłzróżnicowanyregionalnie.Najwspanialszeprzykładybudowligotyckich
znajdująsięweFrancji(St.-Denis,Paryż,Chartres,Amiens,Reims,Beauvais,Stras-
burg),Niemczech(Marburg,FryburgBryzgowijski,Ratyzbona,Kolonia,Ulm),Austrii
(Wiedeń),Czechach(Praga),Anglii(Salisbury,Oksford,Canterbury,Wells,Lincoln,
York),Hiszpanii(Burgos,Segovia),Włoszech(Mediolan,Siena,Bolonia,Florencja)
iPolsce(Kraków,Wrocław,Toruń,Gdańsk,Malbork).
Sztuka
rozwinęłasięweWłoszechzkońcemXIIIw.itrwaładopocząt-
kuXVIw.WinnychczęściachEuropyokrestenpojawiłsięwXVw.itrwałdokońca
XVIw.Konstrukcjebudowlirenesansowychbyływzorowanenabudownictwierzyms-
kimigreckim.Powszechniebyłystosowanekolumny,zgodniezporządkamiantycz-
nymi.Nawiązaniemdokonstrukcjirzymskichbyłykopuły,uzupełnionelatarniami
zwieńczonymihełmem.Dlapolskiegorenesansucharakterystycznymelementembyły
attykistanowiącezwieńczenieelewacjiorazkrużgankiipodcienia.Obiektomarchi-
tektonicznymtowarzyszyłyczęstoogrodyosymetrycznymigeometrycznymukładzie.
Wojczyźnierenesansu1Włoszech,znajdująsięnajwspanialszeprzykładytej
architektury.SzczególnieobfitujewnieFlorencja(m.in.katedraSantaMariadelFiore)
orazRzym.NauwagęzasługujątakżezabytkiWenecjiiWerony.WeFrancjiciekawymi
przykładamisązamkinadLoarą(np.Amboise,Blois,Chambord).Wstylurenesanso-
wymzostałprzebudowanym.in.pałacwFontaineblauorazLuwr.WPolscerenesans
pojawiłsięwrazzprzebudowązamkunaWawelu(m.in.dziedziniecarkadowy,Kapli-
caZygmuntowska).Renesansowycharakter,niejednokrotnienagotyckimzałożeniu,
reprezentujątakżezamkiw:Szydłowcu,BaranowieSandomierskim,Krasiczynie.Cen-
nymzespołemarchitekturyrenesansowejjestZamość(UNESCO).Ciekaweprzykłady
znajdująsiętakżewKazimierzuDolnym.
wsztuceiarchitekturzezostałzapoczątkowanyweWłoszechwdrugiej
połowieXVIw.itrwałdopołowyXVIIIw.Architekturabarokowamamonumentalny
charakter,aposzczególnejejelementysąkomponowanewsposóbhierarchiczny.
