Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Włochy
31
sejsmicznieiczęstodochodzidotrzęsieńziemi.WrejonieZatokiNeapolitańskiej
górujeWezuwiusz(1277mn.p.m.),będącyjedynymczynnymwulkanemnalądzie
europejskimijednymzczterechweWłoszech.NaobszarzeApeninówwystępująliczne
źródłamineralnedającepodstawędorozwojulecznictwauzdrowiskowego.Nasłonecz-
nionestokisprzyjająuprawiewinorośliidrzewowocowych,wwyższychpartiachgór
prowadzisięhodowlębydłaiowiec.
SiećrzecznaWłochjestgęsta,szczególniewpółnocnejczęści,odwadnianejprzez
rzekibiorącepoczątekwAlpach(m.in.Adda,Oglio),abędącedopływaminajdłuższej
rzekikraju–Padu(wł.Po;652km).Pad,któryprzecinaNizinęPadańskąwkierunku
wschodnim,cechujądużewahaniastanuwód,coskutkujekatastrofalnymipowodziami.
PodobneproblemystwarzajątakżeAdygaiBrenta.Doinnychważnychrzekkraju
należąTyberiArno,mająceswojeźródławApeninach.
PrzeważającączęśćterytoriumWłochcechujeklimatpodzwrotnikowy,któryna
obszarzepółwyspuinawyspachmacharakterśródziemnomorski,anaNiziniePadań-
skiejprzejściowy,ocechachkontynentalnych.Alpycharakteryzujeklimatgórskistrefy
umiarkowanejciepłej.NaPółwyspieApenińskimzimysąwilgotneiciepłe(średnia
temperaturastycznia5–80C),alatagorące(średniatemperaturalipca23–240C).Rów-
nieżupalnesąokresyletnienaNiziniePadańskiej(średniatemperaturalipca240C),
choćzimysąjużchłodniejsze(średniatemperaturastycznia1–30C).Rocznesumyopa-
dówwahająsięod500do600mmnanizinachSardynii,Sycyliiipołudniowo-wschod-
nichczęściachpółwyspu,do800–1000mmnazachodnichwybrzeżach.Znaczniewyższe
wartościopadównotujesięwgórachSardyniiiSycylii(2000mm)iwAlpach,gdzie
miejscamiprzekraczają3000mm.
NaobszarzeWłoch,zwyjątkiemAlp,przeważaroślinnośćtypuśródziemnomors-
kiego.Tworząjąkrzaczastezaroślamakii,garigu,gajeoliwneicytrusowe,niekiedy
występujesosnaalepskaidąbkorkowy.Wgórachrosnąlasydębowe,kasztanoweoraz
bukowe.NaobszarzeAlppowyżej1500mn.p.m.występują:świerk,limbaimodrzew.
Pierwotnaroślinnośćzostaławznacznymstopniuprzekształconaprzezczłowieka.Wce-
luochronynajlepiejzachowanychfragmentówprzyrodyutworzonoweWłoszech22par-
kinarodowe,ołącznejpowierzchni1,5mlnha(5%powierzchnikraju).Sąonezróżnico-
wanepodwzględemkrajobrazuipowierzchni.NajwiększesąPNCilentoiVallodiDiano
wKampanii(181tys.ha)iPNPollinonagranicyBasilicatyiKalabrii,anajmniejszePN
CinqueTerre(3,9tys.ha)iPNWezuwiusza(7,2tys.ha).WAlpachutworzono4parki
narodowe:GranParadiso,ValGrande,StelvioiDolomitiBellunesi.Dolomityumiesz-
czononaLiścieŚwiatowegoDziedzictwaUNESCO.
Współczesnepaństwowłoskieukształtowałosięwlatach1861–1870,wwynikuwalk
ozjednoczeniekraju(wł.risorgimento)zniezależnychwówczasksięstw,republikitere-
nówbędącychpodobcąadministracją.Cywilizacyjnepodwalinydziedzictwakulturo-
wegoWłochwywodząsięzestarożytnychkulturetruskiejihellenistycznej,które
stworzyłypodstawydorozwojuimperiumrzymskiego(odVIw.p.n.e.doVw.n.e.).Po
upadkucesarstwazachodniorzymskiegow476r.PółwysepApeniński,ażdoczasu
powstaniapaństwawłoskiegowXIXw.,byłarenąlicznychnajazdów,podziałówpoli-
tycznychiścieraniasięwpływówzewnętrznych–Ostrogotów,BizantyjczykówiLongo-
