Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.SytuacjaprawnamajątkuKościołaprawosławnegowPolscewlatach1918–1991
rzymskokatolickipodajesięwwysokości28,3%ludności23.Wśródnich
pierwszemiejscezajmująwierniKościołaprawosławnego.Ichliczbę
możnaoceniaćbardzorożniewzależnościodźródła,naktórebędzie-
mysiępowoływać.Zgodniezdanymispisuludnościz30października
1921r.,wyznawcówprawosławiawPolscebyło2.866.897osób24.Jednak-
żewrzeczywistościichliczbawydajesiębyćwyższa.Zgodniezdanymi
z1stycznia1929r.,opartyminaspisachdiecezjalnychiparafialnychprze-
prowadzonychnarzeczadministracjipublicznej,prawosławnychwPol-
scebyłookoło3.383.50625.Trudnościsprawiatymsamymdokładnepoda-
nieliczebnościobywateliIIRP
,którzywyznawaliprawosławie,niemniej
jednakwydajesię,należyprzyjąćzaostatecznąliczbęokoło3,5miliona
wyznawców26.
OdradzającasięPolskastanęłazatemprzedtrudnymzadaniemure-
gulowaniastanuprawnegoKościołaprawosławnego,któregowierni
stanowilidrugąpodwzględemliczebnościreligięwIIRP
.Podstawyno-
wegoporządkuprawnegowtymzakresie,azarazemogólnezałożenie
politykiwyznaniowejwyznaczyłaKonstytucjamarcowa27.Stanowiłaona
podstawęprawną,naktórejopierałasięsytuacjaprawnaposzczegól-
nychKościołówizwiązkówwyznaniowych,modelrelacjizpaństwem
orazstosunekpaństwadosferyindywidualnychprzekonańreligijnych
swychobywateli.Wszczególnościmowatutajoart.110–116orazart.120
Konstytucjizdnia17marca1921r.Systemkościelno-politycznyunormo-
wanyprzepisamiKonstytucjimarcowejnależyscharakteryzowaćjako
dalszerozwinięciezasadobowiązującychwdawnymzaborzeaustriac-
kim.Zostałjednakżerozbudowanywkierunkupodkreśleniastanowiska
Kościołakatolickiegowobecinnychprawnieuznanychzwiązkówreligij-
23
DanezaJ.S.Langrodem,Oautokefalji…,s.17.
24
Tamże,s.19,danezespisuludnościz30października1921r.
25
DaneurzędowepodanezaJ.S.Langrodem,Oautokefalji…,s.18.
26
Wliteraturzespotykamydużerozbieżnościwtejmaterii.H.Suchenek-Sucheckiszacujelicz-
prawosławnychnaUzgórątrzymiliony”(w:)PaństwoaCerkiewprawosławnawPolsceipaństwach
ościennych,drukJ.Rajski,Warszawa1930,s.46;Z.Cybichowskipodajeliczbętrzechmilionówstu
tysięcyosób(w:)EncyklopedjaPodręcznaPrawaPublicznego,t.1,red.Z.Cybichowski,InstytutWy-
dawniczyBibljotekaPolska,Warszawa1926,s.344;W
.Piotrowicz(w:)Zzagadnieńwyznaniowych
wPolsce,Lux,Wilno1929pisze,prawosławnychbyłoUblisko4miliony”;źródłaprawosławne
zwykłebyłypisać:Ublisko5milionów”,cowydajesięjednakliczbąznaczniezawyżonązob.:Orę-
dzieŚwiętobliwegoPowszechnegoPatrjarchyKonstatynopolitańskiegoKonstantynaVIdoGłówwszystkich
AutokefalicznychKościołówPrawosławnychzdnia13stycznia1925r.ouznaniuPrawosławnegoKościoła
wPolscezaKościółAutokefaliczny,arch.prawosławnejmetropoliiwWarszawie,s.1–3.
27
KonstytucjaRzeczypospolitejPolskiejzdnia17marca1921r.(Dz.U.Nr44,poz.267).
26