Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.SprawymajątkoweKościołaprawosławnegoaTymczasoweprzepisy
jesię,trafnąocenęTymczasowychprzepisówprzedstawiłprof.Langrod
uznająctenaktzapozbawionywszelkiejpodstawyprawnej38.Postrzegał
gowkategoriiswoistegorodzajunamiastkiprawa,konstrukcjinakształt
gentlemen’sagreement39.Podobnienatentematwypowiedziałsięrównież
StefanDembicki40.
Należyprzychylićsiędopoglądu,Tymczasoweprzepisyzostały
wydanezmyśląuzyskaniaprzezpaństwowpływunastrukturyod-
budowującegosięKościołaprawosławnego,awszczególnościnajego
ustrój,wielkość,stanposiadania,aprzedewszystkimcharakter,który
zależałodilościiwykształceniaduchowieństwa,językaadministracji
cerkiewnejiszeregudodatkowychczynników41.Wodniesieniudokwe-
stiimajątkowychart.15Tymczasowychprzepisówstanowił,doczasu
uregulowaniasprawyuposażeniaduchownychwdrodzeustawodaw-
czej,SkarbPaństwabędziewypłacałbiskupomikonsystorzompobory
ustalonewbudżeciepaństwowym.Wart.17stwierdzonoponadto,
rządzapewniduchowieństwuprawosławnemuwPolsceprawokorzy-
staniazeświątyń,jakiezostanąmuprzyznanenamocyustawy,zbu-
dynkówmieszkalnychigospodarczych,znajdującychsięprzytychże
świątyniach,tudzieżzgruntów,któreprzydzielonebędąparafiompra-
wosławnymwdrodzeustawodawczej.Możnazatemjednoznacznie
stwierdzić,autorzyTymczasowychprzepisówodłożylikwestięregulacji
imahometańskich,zchwiląogłoszeniaKonstytucjizdnia17marca1921r.uległzmianie;wmyśl
art.113i115Konstytucji,KościółPrawosławny,jakouznanyprzezpaństwozwiązekreligijny,nie
możebyćpoczytywanyzainstytucjępaństwową,leczjedyniezaosobęprawnąprawapubliczne-
go…”.Por.ponadtomotywywyrokuSNzdnia14maja1929r.(IC923/39,ZOSN1929,nr92):U(…)
AczkolwiekKościółprawosławny,zchwiląodrodzeniaPaństwaPolskiegostraciłswójpoprzedni
charakterinstytucjiurzędowej,niemniejwcharakterzeuznanegoprzezpaństwozwiązkureligij-
nego,pozostałpodopiekąprawa,zapewniającegomuwsferzemajątkowejmożnośćposiadania
inabywaniamienianieruchomegoiruchomego(art.99,111i113Konstytucji);powołanewskar-
dzekasacyjnejTymczasoweprzepisyostosunkuRządudoKościołaprawosławnegowPolsce(Mo-
nitorPolski1922,nr38)dotycząstosunkówprzejściowychdoczasuwydaniaustawodnośnych
izapewniająKościołowiprawosławnemukorzystaniezistniejącychświątyńiznajdującychsię
przynichbudynków,aniprawawłasnościtegoKościoła,aniteżdotychczasowegozarządunad
majątkiemkościelnymprzezKonsystorznieznoszą…”.
38
J.S.Langrod,Oautokefalji…,s.75–77.
39
Tamże,por.równieżJ.E.Makowski,Prawomiędzynarodowe,cz.I,SprawyObce,Warszawa
1930,s.322;J.Woliński,PolskaiKościółPrawosławny.Zaryshistoryczny,ZNim.Ossolińskich,Lwów
1936,s.139–140.
40
S.Dembicki,SytuacjaprawnaAutokefalicznegoKościołaPrawosławnegowPolsce,GłosSądownic-
twa1935,nr5,s.36.
41
M.Papierzyńska-Turek,Międzytradycją…,s.144.
29