Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
częśćI:Wprowadzenie
PrzykłademświatowymjestdziałalnośćartystówtworzącychAWC(ArtWor
-
kers9Coallition).PodobniezagnieżdżalisięoniwMoMApodczaswystawyIn-
formation(1970).AWCtonietylkoartyści,aleiśrodowiskobudująceszeroki
frontspołeczny,działającywielelat.JednakAWCfunkcjonowałowsystemie
demokratycznymiartyścistopniowouzyskalirealizacjęswoichpostulatów.
Zmianadokonałasię,cowidzimydziś,poczterdziestuponadlatach,porów-
nującchoćbypolitykęinstytucji,ichpoprawnośćpolityczną,zpostulatamiza-
wartymiw„13Demands”-deklaracjiruchu.Konfliktdwóchświatówsztuki,
zktórychkażdyinstytucjonalizuje„swoją”sztukę,jestnieusuwalny.Alewsy-
stemiedemokratycznymmożnanimzarządzaćpoprzezinstytucjewbudowane
wsysteminamocypanującegoobyczajudemokratycznego.NatomiastwPol-
sce(iinnychkrajachregionu),wsystemietotalitarnym,nastąpiłozamrożenie
konfliktu:antagonistyczneznaturyświatysztukitrwałynaswoichpozycjach
(coprzemawiałobyzaargumentemP.Piotrowskiegoo„pozorności”życiaarty-
stycznegowPRL).JednakwPolsceruchgaleryjnybyłsilniejszyniżwinnych
krajachEuropyWschodniej.Byłotospowodowanetzw.względnąliberalizacją
wsferzekultury:oficjalneinstytucjebyłykontrolowaneiograniczane,alein-
dywidualniartyściwswoichprzedsięwzięciachmielijużwiększąswobodę(jak
pokazująbadaniaŁukaszaRondudy,inwigilowanibylizwłaszczaci,którzydzia
-
łaliwoficjalnychinstytucjach,organizacjach,azwłaszcza,gdypróbowalijere-
formowaćczybudować81).
Wszystkiewymienionewyżejczynnikispowodowały,żeruchalternatywny
wPolscewykształciłsilnątożsamość,któraprzekładałasięnapraktykęsztu-
kipowstającejnabaziemożliwości,jakieoferowałasztukakonceptualna.Do-
pieropowolnademokratyzacjasystemuspołeczno-politycznegospowodowała,
żetedwaświatysztukimogąkonkurować,kształtowaćdynamikęrelacjimiędzy
krytykązwiązanązkompleksemmuzealno-galeryjno-rynkowym,aspojrzeniem
odstronyinnychforminstytucjonalizacji-działalnościprywatnychstowarzy-
szeńifundacji,ruchufreelancerów-kuratorów,którzyniebędącetatowcami,
niemusządziałaćnarzeczinstytucji,wktórychsięewentualniezagnieżdżają.
Wszyscyonipracująwzdemokratyzowanejdomeniepublicznej(odpoziomulo-
kalnegodoeuropejskiegoiświatowego),aleinarzeczjejdemokratyzacji,bojak
wiadomo,demokracjatoniestan,aproces.
Wracającdokategoriiopisującychrelacjeinstytucjonalnelatsiedemdziesią-
tych,kuszącebyłobyużycienaokreślenieruchuARIdziśpowszechniestosowane-
goterminuIIIsektor.Jednakjestonmożliwywotoczeniudemokratycznym,choć
wistociespełniałwtedytakąrolę-ruchgaleriikonceptualnychdziałałwówczas
takjakIIIsektordziś.Porębskiopisałowądynamikępraktykinstytucjonalnych
81ŁukaszRonduda,„NeoawangardawteczkachSB”,Piktogramnr9/10(2007-2008):28-97.
