Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PaulinaŁabieniec,Modelerelacjipaństwaizwiązkówwyznaniowychzperspektywyprawnej…
27
państwzewzględunastopieńichprzyjaźniczywrogościdoreligii,wzamian
zatoproponujewyróżnićtrzypłaszczyznywrelacjachpaństwazKościołami:
miejsceKościoławsprawachnależącychdodomenypaństwa,miejscepaństwa
wsprawachKościołairelacjemiędzypaństwemaKościołemwpozostałychspra-
wach20.Pierwszapłaszczyznaobejmujetakiezagadnieniajaknoszeniesymboli
religijnychprzezurzędnikówpaństwowych,czyobecnośćsymbolireligijnych
wprzestrzenipublicznej.DodrugiejgrupyzaliczasięfinansowanieKościołów
przezpaństwo,atakżewpływorganówpaństwowychnaobsadzaniestanowisk
kościelnych.PrzestrzeniąwspólnądlapaństwaiKościołajestnatomiastkształ-
towanieświatopogląduobywateli,działalnośćspołeczna,wtymcharytatywna
orazedukacja.Takiewielopłaszczyznowespojrzeniepozwaladostrzec,żewjed-
nejpłaszczyźniezdecydowanyrozdziałKościołaipaństwabędziewymagany,
awinnejbliższarelacjabędzieakceptowalna21.
Nieuwenhuisprzedstawiapodstawowewarunki,którepowinnybyćspeł-
nianewrelacjachpaństwo–Kościółwdemokratycznychpaństwachprawa.
Wzakresiepierwszejpłaszczyzny–udziałureligiiwdomeniepaństwa–autor
zwracauwagę,żelegitymacjawładzywpaństwiedemokratycznymniepowinna
miećpodstawyreligijnej.Wskazuje,żewkonstytucjachpaństwlegitymacja
władzymaróżneźródła:możebyćtosuwerennośćludu–thepeople(Szwe-
cja,Niemcy)lubsuwerennośćnarodu–thenation(Francja,Polska).Wżadnym
raziejednakwładzaniemaswojegoźródławrzeczywistościreligijnej(Bogu,
istocienajwyższej).Autorzwracauwagę,żewartościwyznaczaneprzezkonsty-
tucjesąujmowanewformieabstrakcyjnychpojęć,takichjakHdobrowspólne”
(StanyZjednoczone,Polska)czyHludzkagodność”(Niemcy).Pojęciatemogą
byćzaczerpniętezkulturychrześcijańskiej,lecz,jakwskazujeNieuwenhuis,nie
mająonenaturyreligijnej.Tosamoodnosisiędodecyzjipolitycznychiwpro-
wadzanychregulacjiprawnych–nawetjeślisątożsamezprzekonaniamiokre-
ślonegowyznaniareligijnego,musząbyćwypracowanewprzestrzeniwolności
religijnejiuzasadnioneinaczej,niżwoląokreślonejistotynajwyższej22.
DrugapłaszczyznarelacjidotyczyudziałupaństwawdomenieKościoła.
Autorprzywołujeprzykładypaństw,wktórychzwierzchnicyzwiązkówwyzna-
niowychsąwybieraniprzezwładzepaństwowe(np.wWielkiejBrytaniimonar-
chawybierabiskupówKościołaAnglii),jednakjakonieprzekraczalnągranicę
ingerencjiwładzypaństwowejwsprawyKościołaNieuwenhuisuznajeingero-
waniewładzypaństwowejwdogmatywiary.Wdemokratycznympaństwiepraw-
nympaństwomożeinterweniowaćjedyniewtedy,gdynauczaniedanejdoktryny
zaczynastawaćsiępodżeganiemdoczynówprzestępczych23.
20Ibidem,s.155.
21Ibidem,s.157.
22Ibidem,s.158.
23Ibidem,s.161–162.
