Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tadwunurtowośćliteraturywpolskimrenesansie,wyraźna
w1.poł.XVIw.,wmiaręupływuczasuprzestajebyćjużtakoczy-
wista.Wlatach40.odchodząostatnizgeneracjipoetówłaciń-
skichKlemensJanicjusz(1516–1542)iJanDantyszek(1485–1548).
NiedługopotemnascenęliterackąwkraczaJanKochanowski(1530–
1584).Klasycznałacinaprzestajebyćjedynymjęzykiemhumanistów,
choćnadalpozostajejęzykiemuczonejelityintelektualnej.Zmienia
sięrównieżcharakterliteraturywyrastającejztradycjipopularnej,
którazjednejstrony,przedewszystkimzasprawąMikołajaReja,
urastaizyskujewłasnyodrębnygłoswówczesnychdyskusjach
moralnych,politycznychireligijnych,zdrugiejzaśzaspokajagusty
ipotrzebyczytającejpubliczności,cowidaćchoćbywrozwoju
w2.poł.XVIw.fabularnychnarracji,pisanychdlaszerszychkręgów
odbiorczych.Koncentrującsięwtejczęściksiążkinapoczątkach
epokiina1.poł.XVIw.,będziemy,chcącniechcąc,musieliwykra-
czaćpozaumownągranicęlat40.czy50.,abytekontynuacjerównież
odnotować.
2010Humaniści–elity
Początki
Epokarenesansuwpolskiejliteraturzerodzisięzchwilą,gdy
powstającewkrajupiśmiennictwozaczynastykaćsięzideamiilite-
raturązachodnioeuropejskiego,główniewłoskiego,renesansuihuma-
nizmuiwyraźniewidocznestająsiępierwszeowocetychkontaktów.
Jesttoproces,rozłożonewczasienarodzinyepoki,któryobserwować
możemywobrębieżyciaintelektualnegoiliterackiego2.poł.XVw.,
wokresiemogącymwPolsceuchodzićzaszczytowyokresrozwoju
kulturypóźnegośredniowiecza.Wówczastonotujemywielezjawisk,
którebyłyfaktycznieniezbędnymiwarunkamipojawieniasięnowych
idei.Warunkiempodstawowymbyłozaistnienieśrodowiskaintelek-
tualnegozdolnegoprzyjąćirozwijaćteidee.Tworzenieowejelity
intelektualnej,któramogłaprzejąćideehumanizmu,byłoprocesem,
którytrwałod1.poł.XVdopoczątkuXVIw.Sprzyjałymubezpo-
średniekontaktyzRzymemiwłoskimiuniwersytetami(Padwa,
20
