Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.HistoriarozwojupraktykiresocjalizacyjnejwPolsceinaświecie
37
nychobokwięzienia.Sprawcydrobnychprzestępstwprzebywaliwzbiorowychoddzia-
łach,gdziewydzielonojednakosobnepomieszczeniadlakobiet,dłużnikówiwłóczę-
gów.Poszczególnegrupypracowałyod8do10godzindziennie(zależnieodporyro-
ku)iotrzymywałyzaswojąpracęczęśćwynagrodzenia.Jeżelichodziostronę
wychowawczą,toskazanymudzielanonaukreligijnychidążonodopoprawyichmo-
raleprzezpracę.Nauwagęzasługujetakżeto,zrezygnowanocałkowiciezestoso-
waniakarcielesnych.Wzwiązkuztymnienotowanopraktycznieprzypadkówbuntu
aniucieczek(ibidem,s.404).Dziękitakimoddziaływaniom(humanitarnetraktowa-
nieipraca)więzienieprzyWalnutStreetszybkozyskałodużyrozgłos,cospowodo-
wało,wdziesięciuinnychstanachpowstałyplacówkiopodobnymcharakterze.Nie-
którzynaukowcytwierdzą(np.Teeters,1955),żezakładtenbyłpierwszymprzykładem
nowoczesnegowięzieniawhistoriipenitencjarystyki.Wpóźniejszymokresiedziałal-
nościplacówkiprzyWalnutStreetnastąpiłkryzys,któryspowodowaliwięźniowie.Po-
gorszeniuuległadyscyplinawśródwięźniów,czegoprzyczynąwdużejmierzebyłbrak
pracy,zaobserwowanotakżeprzykładynadużywaniawładzywstosunkudoskazanych.
Mimoświetnychwynikównapoczątkudziałalności,więzienieprzyWalnutStreetni-
gdynieodzyskałopierwotnejrangi.
Liczneposzukiwanianowychrozwiązańworganizacjiwięziennictwadoprowadzi-
łydotego,żewAmerycerozwinęłysiędwasystemypenitencjarnepensylwański
iauburnski.Tedwieoryginalneformysystemucelkowegoukształtowałysietampod
wpływemdwóchczynników:ograniczaniakaryśmierciireligijnejdoktrynykwakrów.
Naczelnymdążeniemkwakrówbyłowprowadzenieosamotnieniacelkowego,„ponie-
ważzjednejstronychroniłoonoodgorszącegowpływubardziejzepsutychwięźniów,
zdrugiejzaśumożliwiałorozmyślanianadwiną,cozkoleimiałopowodowaćskru-
chęiwreszcieodrodzeniemoralne”(Czerwiec,1958,s.33).
Pierwszewięzieniesystemupensylwańskiegozbudowanow1790r.wmiejscowo-
ściCherryHillwpobliżuFiladelfii.Systemtenzakładałabsolutneosamotnieniewięź-
nia,zarównowdzień,jakiwnocy.Przykłademwięzieniacelkowegotypupensylwań-
skiego(Krukowski,1983)możebyćWschodnieWięzienieStanowewFiladelfii.
Jednoosobowecele,wktórychumieszczanoskazanychbyłydośćduże(szerokość:
2,3m;długość:3,6m;wysokość:3,65m),ponadtokażdywięzieńmiałdodyspozycji
tzw.dziedziniecćwiczeń(długość:6,1m)przegrodzonymuremowysokości3,5m.
Wkażdejceliznajdowałasiętoaletaikranzbieżącąwodą.WwięzieniuwFiladelfii
niebyłokaplicy,pokojudonauki,wydzielonychmiejscpracyorazstołówki.Skazani
wykonywalipracęwswoichcelachiwnichtakżespożywaliwszystkieposiłki.Jedynie
wczasiechorobyistniałamożliwośćprzeniesieniawięźniadoinnegopomieszczenia
(Lewis,1922,s.124–125).Kontaktyzprzyjaciółmi,krewnymiipozostałymiskazany-
mibyłysurowozakazane.Zsystemupensylwańskiegozrezygnowanook.1860r.,cho-
ciażnaterenieFiladelfiifunkcjonowałonjeszczew1913r.
WStanachZjednoczonychobokmodelupensylwańskiegokształtowałsiędrugi
systemtzw.auburnski(odmiastaAuburn,gdziewlatach1816–1819wybudowano
więzieniewedługnowychzałożeń).Początkowozakładanocałkowiteosamotnienie
więźniów.Podwuletnimokresiepróbyprzekonanosięjednakoszkodliwymwpływie