Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.HistoriarozwojupraktykiresocjalizacyjnejwPolsceinaświecie
39
motnienie,zyskałaprobatępenitencjarystóweuropejskich.Sprzeciwiłsiętemuje-
dynieLukas,występujączdecydowaniezkoncepcjąwychowaniapenitencjarnego.
ZdaniemLukasasystempenitencjarnypowiniendążyćdouspołecznieniawięźniów,
powodzenienatymodcinkuzaśzależyodcałokształtumożliwościwychowawczych
zakładukarnego.Lukastwierdził,żepodstawąwychowaniawięźniówpowinnabyć
ichklasyfikacjaisegregacja.Wczasieodbywaniakarywięzienianależydążyćwkie-
runkucoraztołagodniejszegoreżimu,wzależnościodstopniaresocjalizacji.
DziękitemuLukasstałsięprekursoremnowoczesnychkoncepcjipenitencjarnych.
IchdalszyrozwójjestpoważnązasługąwybitnegoprzedstawicielanowejmyśliCro-
ftona,któregokoncepcjawykonywaniakarypozbawieniawolnościprzewidywała
trzyfazy.
Wpierwszejfazieskazanibylipoddawanibardzosurowemureżimowi.Fazata
dzieliłasięnadwaokresy:wpierwszymskazaniwykonywalinudneimęcząceprace
wswoichcelach;wdrugimwarunkiodbywaniakarybyłyniecołagodniejsze,więź-
niowieotrzymywalilepszejedzenie,przydzielanoimbardziejinteresującąpracę,aod-
osobnienienieobowiązywałowczasiepracy,nauki,nabożeństwiwieczorówdysku-
syjnych.
Wdrugiejfazie(głównej)więźniowiewykonywaliciężkieprace,najczęściej
publiczneinaświeżympowietrzu.Nocspędzalipojedynczowspecjalnieprzezna-
czonychnatencelboksach.Drugafazastanowiłaokołopołowęcałejkary.
Wtrzeciejfaziekarabyłaodbywanawwarunkachrozluźnionegoreżimu.Więzień
przebywałwzakładziebezmurów,astrażnicyniebyliuzbrojeni.Skazaniotrzymywa-
liwiększewynagrodzeniezawykonywanąpracę.Trzeciąfazękończyłowarunkowe
zwolnienie.Jeżeliosadzonypracowałpilnieizachowywałsięnienagannie,każdazfaz
mogłaulecskróceniu.Kierownictwowięzienia,niedostrzegającpostępówwzacho-
waniuskazanego,miałoprawoprzesunąćgodofazypoprzedniej,pozbawiającgo
wtensposóbmożliwościwcześniejszegowyjściazzakładuwtrybiewarunkowegozwol-
nienialubnawetoddalajączwolnienienaczaspóźniejszy.Tensystemodbywaniaka-
rypozbawieniawolnościjestznanyjakosystemprogresywny(Lewicki,ParyzekiWa-
ligóra,1972,s.391–392).Uznajesię,żeojczyznąsystemuprogresywnegojestAustralia.
Zasadąpodejściaprogresywnegobyłastopniowapoprawalosuskazanych,uzależnio-
naodczasupobytuwwięzieniuiwykazanejpoprawy.
Systemprogresywnyulegałróżnymprzeróbkomimodyfikacjom.Świadczytooje-
gowychowawczychwartościachorazoznacznympostępiewsposobiewykonywania
kary.PróbyreaktywowaniasystemuprogresywnegopodejmowanebyływPolscepo
IIwojnieświatowejichybatendencjitychniemożnauznaćzaminione,chociażdal-
szyrozwójkoncepcjipenitencjarnychipraktykiwychowawczejwwięzieniuniemoże
polegaćnaodświeżaniustarychzałożeńsystemuprogresywnego.Budowaniesystemu
wychowawczegoopartegonakoncepcjachsystemuprogresywnegonadalusiłujesię
realizowaćwpraktycezakładówresocjalizacyjnychdlanieletnich,aszczególniewza-
kładachpoprawczych(Lewicki,1974,s.392).
ObokmodeluprogresywnegowUSApojawiłasiękoncepcjatzw.systemure-
gresywnego,którypróbowanorealizowaćwkilkuwięzieniach,m.in.wLeawenworth