Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Retoryka-wartości:sprzeczność,marzenieczyfakt?
19
coś,cookreślamyjakoetykęprawnatury,ale-zzakwestionowaniemregu-
łyKanta!
KolejnymprzykłademjestwierszKonstantegoIldefonsaGałczyńskiego
Horacjuszawydanieweneckie.Najpierwprzytoczmywiersz:
Horacjuszawydanieweneckieś
itrochęczarnejkawypoobiedzie,
lepszegotytoniuszczypta,bzytureckie
idobry,dużyksiężyc,którywzejdzie:
Otowszystko,comimożezniszczyćpolskanrewolucja”,
ciemnagawiedźwrękachsmutnychpsychopatów.
(Gałczyński2003,12-13)
Kwestietyczącesprawformalnychjakoopisanegdzieindziej(Lichański
2017,119-126),pomijam.Wartowskazać,żepoetaoperujewczęścipierwszej
wierszasłownictwemodwołującymsiędotradycjipoezjibukolicznej;m.in.
sformułowanienHoracjuszawydanieweneckie”jestwskazaniemtegowłaśnie
tropu-sielanki,któraniejestucieczkąodświata,aleakceptacjąjegopiękna
iładu,amożenawetharmoniiłączącejnaturęzczłowiekiem4.
Częśćdrugazpierwsząostrokontrastuje.Użytetusłownictwo:zniszczyć,
nrewolucja”,ciemnagawiedź,smutnipsychopaciwskazujenazagrożenie,
jakiestwarzajączłowiekowiiświatujacyśnnaprawiacze”.Zwracamuwagęna
cudzysłówprzysłowierewolucja(toznakironii)oraznaposłużeniesięwpią-
tymwersiekonstrukcjąmodalną.Jesttomodalnośćaleatyczna(Podsiad2000,
521-522):zdaniesugeruje,żecośjestbądźkonieczne,bądźtylkomożliwe-
idotyczytowszystkich.Wwierszumamykonstrukcjęantytetyczną,któranie
pozostawiawątpliwości,jaksąrozłożoneakcentyaksjologiczne.
Wartotakżewskazać,iżpozycjamówiącegowwierszupodmiotujestdwo-
jaka-jednocześnieiuprzywilejowana,izdystansowana5.Mówiącywprowa-
dzaconajmniejdwarodzajedystansu:moralnyorazintelektualny(postacie
wymienionewkońcowymdystychuNIEceniąwskazanychwczterechpierw-
szychwersachprzedmiotówlwartości).Cowięcej-pozycjamówiącegojest
4Zgadzamsięzsugestią,iżmożetobyćraczejbliższerzymskiemuotium,czyliodpoczyn-
kowi,araczejwytchnieniuoddziałańpublicznych.Zwracamjednakuwagę,żetakierozumienie
opisanejsytuacjiniewyjaśnia,czypoetapotępiaaktywnośćpubliczną,czytylkowskazuje,że
określonyjejrodzajzniszczym.in.przypomnianetupojęcie.Abyuniknąćtejsytuacjiegzysten-
cjalnieniejasnej,wolałemwskazaćnasytuację,jakąopisujeWergiliuszwBukolikach.AHoracy,
którynzastępuje”Wergilegowwierszu,todlamniedośćświadomynżart”Gałczyńskiego.
5Por.uwagiW.C.BoothanatematpozycjinarratorawjegoTeRhetoricofFiction(1961lub
inne):fragm.wjęz.pol.w:nPamiętnikLiteracki”1971,z.1,s.229-244.
