Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Retoryka-wartości:sprzeczność,marzenieczyfakt?
21
niezależnośćotyle,oilepozwalająobłąkanipodpalaczeświatagrasującywnaszej
epoce(Lampo1961,7).
Gałczyńskiwtoczącymsięsporzepragnieprzypomniećwartościpodsta-
woweibroniich-ironiąorazsarkazmem(kwestieteomówiędalejbardziej
szczegółowo).Otylezatemwierszzwiązanyjestzkonkretnymmomentem
historycznym,żeechotamtychczasówisporówmożnawnimusłyszeć.Jest
onjednakodtychsporówbardzodaleki.
Natomiastnapytaniepierwsze,amianowicie,czywierszjestwyrazem
osobowościtwórczejpoety,odpowiedźbędzieraczejprosta.Możnabeztru-
duwskazaćkilkautworów,wktórychodnajdziemytonypodobnedotych
zanalizowanegodzieła.Będątonp.Ludowazabawa,NoctesAninenses,
Mira,uważaj!,czyMuzienóżkicałuję;najpełniejwybrzmiałwskazanytuton
wpoemacieNiobe.Możemyjednakpowiedziećcoświęcej:otóżproblem,na
jakinatknęliśmysięwwierszuGałczyńskiego,wynikazzastosowaniaprzez
niegotzw.ductussubtilis(subtelnegosposobumówienia).Polegatonatym,
żenTo,comówca(tu:poeta)myśli,wyrażonezostajeakuratzupełnieinaczej,
zarazemdajeondozrozumieniasłuchaczom,conaprawdęmyśli”.
Pozornietylkowiemy,ncopoetamyśli”;jednak,jakwskazałem,wcaletak
niejest.Wwierszumamyskontrastowanedwaobrazy,araczej-dwiewizje
życia:bierną(nazwałemjąsielankową)iaktywną.Subtelnośćpoleganawpro-
wadzeniucudzysłowuoraztopicznychzwrotówoznaczającychprofanów,któ-
rzynietylkonierozumiejąpięknaświataisztuki,alenierozumiejąaninie
szanująwartości,szczególnieetycznych.
Możnazatempowiedzieć,żetendrobnywierszdobrzeilustrujeiprzywo-
łanązasadęKanta,iSchelerowskąhierarchięwartości.
KolejnymprzykłademjestwystąpienieprezydentaJohnaF.Kennedy’ego
wONZpośmierciDagaHammerskjölda.Zostałoonowygłoszonewtrak-
cieZgromadzeniaOgólnegoONZ25września1961roku.Przemówienieto
zaczynaPrezydentwsposóbnastępujący7:
Mr.President,lHonoredDelegatesl,LadiesandGentlemen:l
Wemeetherelinanhourlofgrieflandchallengel.DagHammarskjöldisdeadl,
buttheUnitedNationslivesl.Histragedylisdeepinourhearts,lbutthetaskslfor
whichhediedlareatthetopofouragendal.Anobleservantofpeaceisgonel,but
thequestforpeacelliesbeforeusl.
Teproblemisnotthedeathofonemanl;theproblemisthelifeofthisorgani-
zationl.Itwilleithergrowtomeetthechallengesofouragel,oritwillbelgone
7Przypomocyukośnejkreskisygnalizujęspecyficzneakcentowanie,jakiezastosował
mówca.
