Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
PrzedwstępemjWątpliwość:odkiedytworzymywplenerze?
nadalpozostającymntylko”etapemnadrodzedostworzeniaobrazuwłoskiego
świata-obrazupojmowanegojakodziełowyższegorzędu,niżwskazywałato
akademickahierarchia.Zasadniczopodejścietakiebędądzielićwybitnipierwsi
pleneryści,TomasJones,SimonDenis,Valenciennes,tenostatnizresztą
expressisverbisnakartachswegoteoretycznegoesejuzsamegokońcastulecia.
CiekawaiowocnahistoriapejzażowychszkicówznaturyweFrancji-od
Desportes’a,NicolasaVleughelsaiWatteaudoCorota-dowodzi,żeniebyło
tampleneryzmujakoosobnegonurtu.Byłatokoncepcjawłączonawmyślenie
akademickieiakademickischematnauczaniawzbogacanyomyślim.in.Rogera
dePiles,potemCharles’a-Antoine’aJombertaiClaude’a-HenriegoWateleta
(któryzresztąsamrysowałbezpośredniowkrajobrazie),najpełniejzrealizowana
przezValenciennes’a:wnikliwych,sumienniesporządzanychwróżnychoko-
licznościachnstudiów”bogactwanatury(francuskiej,najlepiejjednakwłoskiej)
9
,
budującychsolidnąpodstawędotworzenianobrazów”.W1804r.ukazałsię
podręcznikPrincipesraisonnésdepaysageAlphonse’a-NicolasaMandevare’a,
awlatach1816-1824malarzJean-VictorBertinwydawałRecueild’études
d’arbres,proponująceschematycznepodpowiedzidlapejzażystów-wtedy
jużowachwiejnarównowagamiędzyprzymusemwyjściawprzyrodęahoł-
dowaniemświętejtradycjigrandemanièreuzyskałasolidnewsparcie.WItalii
zkoleirozwijałasięodXVIIw.tzw.vedutapresadalluogo,wspomaganaprzez
impulsypłynącezNiderlandów(italianiściholenderscy,potemGaspardvan
Wittel)-nurttenmożebyćteżwidzianyjakostojącyupoczątkueuropej-
skiegopleneryzmu.
Tachaotycznierysującasięprehistoriaburzyporządekwykładu.Sytuowanie
narodzinpleneryzmuwdrugiejpołowieXVIIIw.budziniecowątpliwości.
Zresztąźródłaidziełalubiąkłamać,niekiedymylątropyinterpretatorów.
Przekazyopracywnaturze,odręcznedopiskinarysunkachwrodzajud’après
naturemożnaprzecieżrozumiećrozmaicieiniedasięwykluczyćprzekłamań
świadomiepopełnianychprzezsamychtwórców.WciąguXVIIIw.nastąpiły
jednakwydarzenia,wwynikuktórychpleneryzmmożnawidziećjakopotężny
nurtkulturowy,niezmierniezróżnicowany,amalowanieobrazównapowietrzu
byłotylkojednązjegoskładowych.
9
JeszczeJean-BaptisteDepertheswHistoiredel’artdupaysage(Paris1822,s.537)promował
tęszczególnąprzewagęnpięknegoniebaItalii”.SamPierre-HenrideValencienneszalecał
jednakstudiowanienaturywiejskiejróżnychregionówFrancji,jegoślademszlim.in.Anne-
-LouisGirodet-TriosoniAchille-EtnaMichallon.
