Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdział1
przeznastępnestulecia:siedzącyartystaprzedstawionyjestwdolnymrogu
kompozycji,zwróconykumotywowi.Relacjapodmiot-przedmiotzostała
jasnozobrazowana.
WXVI-wiecznychwidokachtopograficznych,atakżemapachiatlasach
tacyrysownicyzapewnemielitylkodawaćświadectwowiarygodnościodwzo-
rowania
1
.Itakąteżfunkcjęświadkówpełniąipóźniej,wydajesięjednak,
żeniebyłtojedynycelumieszczaniaichwrysunkachiobrazach.Bonie-
śmiałopojawiająsięteżwdziełachstrictemalarskich,np.wPejzażugórskim
zrysownikiemRoelantaSavery’ego(niedat.,Luwr,Paryż)
2
,WidokuBazylei
przypisywanymMatthäusowiMerianowist.(1623,Staatsarchiv,Bazylea),
wewspomnianejnapoczątkutejksiążkiPanoramieWarszawyChristiana
MelichaikilkupracachClaude’aLorraina
3
.Jednymznajbardziejniezwykłych
tegorodzajuprzedstawieńjestobrazGerritaBerckheydePałacElswoutkoło
Haarlemu(ok.1670,FransHalsMuseum,Haarlem),wktórymtenznanyhaar-
lemskiweducistaprzedstawiłnapierwszymplanie,nawydmach,myśliwych
rozpoczynającychpolowanieznagonkąisiedzącegozeszkicownikiemrysow-
nika,nieporuszonegocałymzamieszaniem,studiującegoklasycznyporządek
architekturypałacuijegogeometrycznychogrodów.
okołopołowyXVIIIw.następujewszakżegwałtownyrozkwittego
motywu.Wwizerunkachszkicującychioglądającychrysujesięwyraźnawięź
międzynimiamotywem,akcentowana-przeważniegestyką-postawachło-
nięciawidoku,przeżywania.Zaludniająonikrajobrazywłoskie,zabytkiiruiny
starożytne,gdzienp.oddająsięczynnościomarcheologicznym:badają,mie-
rząpozostałościantyku.JohannChrystianKamsetzeruwiecznił(bozapewne
niewymyślił)takichmierniczychwruinachświątyniZeusaolimpijskiego
1
TakąkategorycznąinterpretacjęformułujeBrunoWeber,DieFigurdesZeichnersinder
Landschaf,nZeitschriffürSchweizerischeArchäologieundKunstgeschichte”1977,t.35,
s.44-82.Autorwyliczawtymtekściedziesiątkiprzykładówtegomotywu,sięgającażdo
początkówrenesansu.WartopodkreślićzaWeberemznaczeniewcześnierysującegosię
związkumiędzysztukąakartografią.InterpretacjęznaczeńtegotypufigurrozszerzyłaJohanna
Scherb,“Utpicturavisio”.NaturstudiumundLandschafsbildinFrankreichvon1750bis1820,
Petersberg2001,s.106-108.ZagadnienietopoddałrewizjiDenisRibouillaultwreferacieTe
DrafsmanintheLandscape.ATeoreticalPositionwygłoszonymnakonferencjiDrawing.
Imagination&PerceptionwZentralinstitutfürKunstgeschichtewMonachiumw2017r.
(materiaływdruku).
2IstniejeteżrycinaAegidiusaSadelerawedługinnejwersjitejsceny.
3Zob.m.in.gruntownestudiumDenisaRibouillaulta,Delapratiqueaumythe.Lafguredu
dessinateurdanslespaysagesdeClaudeLorrain,[w:]Flâneursetregardeursdanslapeinture
delaRenaissance,materiałyzkonferencji(INHA,Paris,czerwiec2009),red.Anne-Laure
Imbert,Paris2015,s.147-168;tamtakżewcześniejszabibliografiategozagadnienia.Zob.też
DavidA.Levine,TeArtoftheBamboccianti,Princeton1984,s.207-232.
