Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
11
tycznego.Źródełjegonienależyjednakupatrywaćwinternalizacjiprogra-
muPPRiPZPR,aleraczejwprzypadkupierwszejgrupy(młodych,słabo
wykształconych,zewsi)wpewnychjejwłaściwościachpsychologicznych,
związanychzwysokimpoziomemautorytaryzmu.Zkoleidrugawskaza-
naprzeznasgrupa(spauperyzowani,zdemoralizowani)skłonnabyłapo-
przećrządykomunistówgłówniezewzględunadużenasilenieoportu-
nizmuikonformizmu.Zpunktuwidzeniapolitycznegoistotnejesttakże
różnicowaniesięnatężeniaiformoporuwobecpolitykiwładz.Imbardziej
środowiskorobotniczebyłozintegrowane,kultywowałotradycyjnewarto-
ści,tymczęściejwobronieswoichinteresówuciekałosiędodziałańzbio-
rowych(choćbywpostaciakcjistrajkowych).Wgrupachwykorzenionych
izatomizowanychdominowałydziałaniamasoweizachowaniazbiorowe8.
Robotnicywyrażaliswojeniezadowoleniewformieemocjonalnej,nieco
bezrefleksyjnieodmawiającwykonywaniaswoichobowiązków.Działania
teniemiałyjednakcharakterucelowego,niebyłynastawionenaosiągnięcie
zmiany,byłyraczejtylkoekspresjąnarastającejfrustracji.
3.Gospodarczekonsekwencjezmianwskładzieśrodowiskarobotni-
czegowynikałyzradykalnegopogorszeniasięzdolnościprodukcyjnych
polskichrobotników.Słabewykształcenie,nikłedoświadczeniezawodowe,
brakmotywacjidopracyskutkowałynasileniemsięzjawiskpatologicznych,
takichjakniskawydajność,słabadyscyplina,wzmożonapłynnośćkadr,
nieusprawiedliwionaabsencja,kradzieżeitd.Wdłuższejperspektywiebył
tojedenzgłównychpowodównieefektywnościsystemówgospodarczych
państwtzw.realnegosocjalizmuiwkonsekwencjiichupadku.
4.Wzależnościodstopniaudziałuwskładzieśrodowiskarobotniczego
flnowychrobotników”odmiennebędziepoparcieewentualnieskalaiformy
oporuspołecznegowobecpolitykigospodarczejispołecznejkomunistów.
Oznaczatoistotneróżnicewprzypadkutzw.ZiemDawnychitzw.ZiemOd-
zyskanych.Zewzględówoczywistychrobotnicytychostatnichbędąsięróż-
nićpodwielomawzględamiinminusodzatrudnionychwregionach,gdzie
nienastąpiłoradykalnerozbicieidezintegracjadawnychzespołówpracow-
niczych.Jesttootyleistotne,żenaterenachprzyłączonychpodkoniecplanu
sześcioletniegopracowałaokoło¼wszystkichpolskichrobotników.
Analizatychkwestiiniebyłabypełnabezuwzględnieniawszerokim
zakresieróżnychaspektówpolitykigospodarczejispołecznejPPRiPZPR
(dotyczytochoćbyekstensywnegomodeluindustrializacjiizwiązanejznim
politykinadmiernegozatrudnienia,politykipłac,stosowanychmetodpod-
8P.Sztompka,biorącpoduwagęstopieńwspólnotydziałań,wyróżniłtrzyformyaktyw-
nościzbiorowej:działaniamasowe,zachowaniazbioroweidziałaniazbiorowe.P.Sztompka,
wyd.cyt.,s.149-176.
