Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MICHAŁARASZKIEWICZ
przesłankabyłaogólna,awniosekszczegółowy.Studencizakładaliwięc,żeposzu-
kiwanaprzesłankamusibyćszczegółowa,awkonsekwencjieliminowaliprzesłanki
ogólne.Tutajrównieżmożnasformułowaćhipotezętłumaczącątakiezachowanie
egzaminowanych.Popierwsze,niemożnawykluczyć,żestosowalionidodyrektywy
piątejbłędnyschematpotwierdzaniapoprzednikaimplikacji:
Jeżelijestjednaprzesłankaszczegółowa,towniosekjestszczegółowy.
Wniosekjestszczegółowy
Zatem:jednaprzesłankajestszczegółowa.
Wobecfaktu,żedanaprzesłankabyłaogólna,studencieliminowalipotencjalne
przesłankiogólne.Traktowalionizatemdyrektywępiątątak,jakgdybybyłaonarów-
noważnością.
Nietrudnozauważyć,żerozkładodpowiedzibłędnychiprawidłowychodpowia-
dacodozasadywynikomklasycznegozadaniaselekcyjnegoWasona[Wason1968;
por.takżeStenning,vanLambalgen2001].Zuwaginafakt,żeeksperymenttenjest
dobrzeznany,wystarczywspomniećwtymmiejscutylkonajważniejszejegoelemen-
ty.Studentomzaprezentowanoczterykartyzsymbolami:A,G,6i9.Badanizostali
poproszeniowskazanietychkart,którenależyodsłonić,bysprawdzić,czyprzedsta-
wioneimkartyspełniająregułę:„Jeżelizjednejstronykartyjestsamogłoska,topo
drugiejstroniejestliczbaparzysta”
.Największyodsetekosóbbadanych,boaż46%,
popełniałbłądpotwierdzaniapoprzednika,decydującsięnaodwrócenienietylko
kartyzsymbolemA,leczrównieżkartyzsymbolem6(zamiastkartyzsymbolem
9).Odwróceniekartyzsymbolem6niemaznaczeniadlasprawdzeniapoprawności
podanejimplikacji,ponieważwobecfaktu,że6jestliczbąparzystą,następnikbadanej
implikacjijestprawdziwy,azatemcałaimplikacjajestrównieżspełniona.Przypo-
mnijmywtymmiejscu,żedyrektywępiątąpoprawnościsylogizmunaruszyło37,9%
studentów–autorówbadanychprac–costanowiwynikzbliżonydowynikuWasona.
Wkonsekwencjinależystwierdzić,żeczęstotliwośćpopełnianychprzezstudentów
błędówwstosowaniudyrektywypiątejniedziwi.Powstajepytanie,jakienarzędzia
dydaktycznemożnabyzastosowaćwceluzmniejszenialiczbywspomnianychbłędów.
Naprowadzonychprzezsiebiezajęciachzwracałemszczególnąuwagęnabłędy
wstosowaniudyrektywypiątej.Wszczególnościzalecałemstudentom,abywrazie
wątpliwościrozpisalidyrektywępiątąorazopisrelewantnychdanychzadaniawjęzy-
kusymbolicznymklasycznegorachunkuzdań,anastępniesprawdzilitautologiczność
otrzymanejformułymetodązero-jedynkowąskróconą(por.opistejmetodywGra-
bowski2004).Sprawdzenietoprzychodziłostudentombezkłopotu,dziękiczemu
potrafili–spoglądającnasprawdzonąformułę–prawidłowostosowaćdyrektywę
piątą.Wskazanametodajestjednakdosyćczasochłonna.Zalecałemzatemrównież
rozpisywanieschematurozumowania,jakimsięposługujemywdanymzadaniu,jako
regułyrozumowaniainastępnieporównaniejejzestrukturąrozumowańważnych
(MPP
,MTT)orazbłędnych(PP
,NN).Porównywanietoprzynosiłorównieżkorzyst-
neskutki.Obawskazanerozwiązaniasąoczywiścielogiczniepoprawne.Mająjed-
nakpewnąwadę:powodująone,żestudentnieposługujesiębezpośrednioregułą
poprawnościsylogizmu,leczzapośredniczawnioskizniejwypływające,korzystając
zrozumowaństosowanychwinnychtypachzadań.Prowadzitodoważnegopytania,
16
