Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Paryż-NowyJork-Warszawa.Językhumanistycznegofotoreportażujakoparadygmat
wizualną,któraoddawałazłożonedoświadczenierzeczywistościiskłaniaładoempatycznego
dialogu-dostudiowaniaświatainaszegownimmiejsca.Innymisłowy,rolaneorealistycz-
negoreżysera,operatoraczyfotografasprowadzałasiędoDuautentycznienia”sceny,dopodania
jejwidzowitak,byskłonićgodoreakcji13.Zatem,jakzauważyłDavidBate:
[ł]neorealizmbyłdefiniowanyzewzględunacel,którymógłbyćosiągniętyzapomocąróżnych
technikorazstrategii,rozmaitymidrogami.Ztegopowodu[ł]niepowinienbyćredukowany
dokategoriistylu.Oczywiście,neorealizmkonstruowałrzeczywistośćjakkażdainnareprezenta-
cja,[ł]aletodążeniedoautentycznościokreślałojegocele,niestylrozumianyjakoformalub
określonywarianttreści14.
WpodobnysposóbLindaNochlinpojmowałarealizmwplastyce,odwołującsięzresztą
idoBazina.WujęciutejbadaczkirealizmniejestrzeczjasnatendencjąDbezstylową”,jed-
nakojegosedniedecydowałDpoglądnaświat”,postawawobecrzeczywistości,historii,idei
politycznych,naznaczona,ogólnierzeczujmując,dystansowaniemsięwobeckonwencji
15
.
Możnawięczpewnościąstwierdzić,żekłopotyzdefiniowaniemneorealizmusąefektem
problematycznegoujmowaniarealistycznejstylistykizpunktuwidzeniatradycyjnegodys-
kursuhistoriisztuki,tutajbowiemproblemformyitreściniedajesięłatwowyodrębnić,
niesłużyprecyzyjnejklasyfikacjiwobrębienurtu,takżezuwaginaDrealizm”fotografiiczy
filmu.Zarazemjednak-cowartopodkreślić-neorealizm,jakozjawiskohistoryczne,ale
ihistorycznieramowanysposóbmyśleniaorelacjiobrazuwzględemrzeczywistości,może
byćwidzianywperspektywieciągłościdebatartystycznych.
Nieinaczej,jakkolwiekbyłobytoproblematyczne,należałobyjaksądzędefiniowaćsposób
orazcelkreacjiświataprzedstawionegowodniesieniudofotografiireportażowejpołowy
XXwieku,którąokreślasięjakoDhumanistyczną”.Realizmmediumjest,jakwspomniałam,
konstytutywnymelementemDhumanistycznegoparadygmatu”;identyfikowanybywałjako
Drealizmpoetycki”
16
.Toczącysięodlat30.XIXwiekunamysłnaddokumentalnościąfotografii
13Bazinwidziałtudecydującąrolęminimalizacjifunkcjimontażunarzeczscenjednoujęciowychiinscenizacji
zwykorzystaniemgłębiostrości:A.Bazin,Ewolucjajęzykał,s.72.
14D.Bate,AfterThoughtł,s.38.
15LindaNochlin,Charakterrealizmu,[w:]tejże,Realizm,tłum.WiesławJuszczak,TomaszPrzestępski,Warszawa
1974,s.13-70.Podobniesprawadefinicjiwyglądawprzypadkusurrealizmu,widzianegonietylejakonurt
artystyczny,copostawa,światopogląd,m.in.KrystynaJanicka,Światopoglądsurrealizmu.Jegozałożeniaikon-
sekwencjedlateoriitwórczościiteoriisztuki,Warszawa1969,atakżewodniesieniudofotografii:DavidBate,
Whatisasurrealistphotograph?,[w:]tegoż,PhotographyandSurrealism:Sexuality,ColonialismandSocialDissent,
London-NewYork2003,s.21-53.
16
PojęciezaczerpnięteprzezClaude’aNoriegozkrytykifilmowejiliterackiej(Dréalismepoetique”):C.Nori,
LapanopliephotographiquełTerminprzywodzitakżenamyślokreślenieautorstwapisarzaPierre’aMacOrlana
25
