Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
RolaKanadywtransformacjiImperiumBrytyjskiego
najważniejszeustawyparlamentubrytyjskiegomającewpływnakształtrelacjiustro-
jowychpomiędzymetropoliąabrytyjskimidominiamiikoloniami(zwłaszczatekst
Statutuwestminsterskiegoz1931r.).Dotejgrupyźródełnależątakżedwustronne
traktatybrytyjsko-amerykańskieikanadyjsko-amerykańskie(np.traktatopołowach
halibutaz1923r.).Wykorzystałemrównieżtekstyraportówrządowychorazdoku-
mentystatutoweBrytyjskiejWspólnotyNarodów.Tekstypowyższychdokumentów
wwiększościdostępnesąwinternecielubukazałysiędrukiemwzbiorachdokumen-
tówźródłowych.
Znaczącedlaniniejszejrozprawyokazałysięopublikowanepamiętnikiiwspo-
mnienia.Najważniejszymi,bezwątpienia,sądziennikipremieraMackenzieKinga-
polityka,któryswojąosobowoścąilozoązdominowałkanadyjskąpolitykęokresu
międzywojennego.Stanowiąoneznakomiteźródłopoznaniasylwetkipremiera,jego
biograiiprywatnychpoglądów(szczególniewkonfrontacjizdziałaniamidyplo-
matycznymi).MackenzieKingpisałjeniemalcodziennieprzezcałedorosłeżycie,
od1893do1950r.(ostatniwpisdatowanyjestnakilkadniprzedjegośmiercią).
Wbrewostatniejwolipremiera,dziennikówniezniszczono.Wlatachsześćdziesią-
tychXXw.zostałyprzepisane,opisaneizarchiwizowanenamikrolmachwLibrary
andArchivesCanada13.Obecnieudostępnionesąwcałościwwersjielektronicz-
nejwinternecie14.Tekstliczykilkadziesiąttysięcystronmaszynopisuiprezentuje
unikatowe,niezwyklecennespojrzenieMackenzieKinganaKanadęorazproble-
mymiędzynarodowe.Obrazujeteżprywatneżyciepremierarządzącegonajdłużej
wdotychczasowychdziejachKanady.Wpracyoparłemsięrównieżnakilkunastu
biograachMackenzieKinga.Wykorzystałemtakżedrukowanepamiętnikiibio-
graeinnychkanadyjskichpremierów,wtymWilfridaLauriera,RobertaBordena,
ArthuraMeighenaiRichardaBennetta,orazważnychpostacikanadyjskiejpolityki
okresumiędzywojennego,m.in.gubernatorageneralnegolordaJulianaHedwortha
George’aBynga,podsekretarzastanuwkanadyjskimDepartamencieSprawZe-
wnętrznychOskaraSkeltonaorazposłaKanadywUSAwlatach1927-1930iź-
niejszegogubernatorageneralnegoKanadyVincentaMasseya.Bardzoprzydatna
wkontekścietematuniniejszejrozprawyokazałasiętakżeliteraturadotyczącamo-
narchówbrytyjskich(m.in.JerzegoViEdwardaVIII),premierówiczołowychpo-
stacibrytyjskiejpolitykiWielkiejBrytanii(m.in.DavidaLloydaGeorge’a,Stanleya
Baldwina,Neville’aChamberlaina,WinstonaChurchilla),atakżeamerykańskiego
prezydentaFranklinaD.Roosevelta15.
Wykorzystywałemczęściowotakżeartykułyzamieszczanewcodziennejprasie
kanadyjskiej,brytyjskiejiamerykańskiej(m.in.wnTheTimes”,nTheGuardian”,
13
G.Robertson,MemoirsofaVeryCivilServant:MackenzieKingtoPierreTrudeau,Toronto:
UniversityofTorontoPress(UTP),2000,s.54-55.
14
DiariesofPrimeMinisterWilliamLyonMackenzieKing(dalej:WLMKDiaries),Libraryand
ArchivesofCanada(dalej:LAC),2007,http://www.collectionscanada.gc.ca/databases/king(13.02.2014).
15
H.Nicolson,KingGeorgetheFifth:HisLifeandReign,London:Constable,1952;D.Lloyd
George,WarMemoirsofDavidLloydGeorge,London:Little,Brown,andCompany,1933;R.Self,
NevilleChamberlain:ABiography,Aldershot:AshgatePublishing,2006;L.Broad,WinstonChurchill:
TheYearsofPreparation,NewYork:HawthornBooks,1958;R.Freedman,FranklinDelanoRoosevelt,
NewYork:ClarionBooks,1992.