Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ROZDZIAŁ1
stracjisamorządowejjestniepaństwo,aleinneodrębnepodmioty–odrębneosoby
prawne”63.Posiadałyoneprawaiobowiązkiocharakterzepublicznym,zapewnia-
jącimstanowiskorównorzędnezorganamirządowymi.Ponadto,zdolnośćdobycia
podmiotemsamorząduT
.Bigoprzyznawałtylkotakimosobomprawnym,którebyły
zorganizowanekorporacyjnie64.
Trzeciazdefinicjiprzedstawicielaośrodkakrakowskiego–SzczęsnegoWach-
holzatraktuje,żesamorządpodobniejakuT
.BigoiJ.Panejkijestkorporacjąprawa
publicznego,która,skoroskładasięzosóbzamieszkującychokreśloneterytorium
jestzwiązkiemtychosób.Samorządjestzatemzwiązkiempublicznoprawnym,któ-
remuustawalubstatutzwiązkowyprzekazująuprawnieniadowykonywaniaokre-
ślonejfunkcjiadministracyjnejprzekazanejwdrodzewyjątkuprzezpaństwo,asta-
nowiącejistotnączęśćjegozakresudziałania.Samorządposiadawtedyosobowość
publicznoprawnąwskazanąwgranicynormyprawnej65.
Wzwiązkuzprzetoczonymiwyżejujęciamiteoretycznymimożnazgodzićsięztym,
żedoktrynaprawaadministracyjnegookresumiędzywojennegobyłazgodnatylkoco
dodwóchelementówskładającychsięnapojęcieiistotęsamorząduazakresich
podobieństwodnosiłsiętylkodowykonywaniaadministracjipaństwowejidecentra-
lizacjitejadministracji66.Różnicewystępowaływkwestiiosobowościprawnejsamo-
rząduorazjegopodmiotu.Należypodkreślić,żepróbęczasuprzetrwałyzarówno
poglądygłoszoneprzezT
.Bigo,jakiJ.Panejkę.Doktrynaprawaadministracyjnego
przyjęłanietylkozapodstawęzałożenieJ.Panejkiwzakresietraktowaniasamo-
rząduterytorialnegojakoorganupaństwaorazsynonimudecentralizacji,aletakże
koncepcjęT
.Bigo,któryrozumiałsamorządjakokorporacjęprawapublicznego,
któraposiadapodmiotowośćczylizdolnośćdostosowaniaprzymusu.
WokresiemiędzywojennymwPolsceinspirowanosięrozwiązaniaminiemiec-
kimi.Toznichzaczerpniętotematydodyskusji,któretoczyłysięwpublikacjach
J.Panejki,T
.Bigoiwieluinnych.Ichprzedmiotembyłoniejednolitepodejściedo:
osobowościprawnejsamorządu,jegopodmiotu,miejscawsystemiepolitycznym,
samodzielnościiniezależności.
Rozważaniapolskichadministratywistówwzakresieosobowościprawnejsamo-
rząduznajdowałysiępodwpływem:OttavonGierke,GeorgaJellinka,Friedri-
chaCarlavonSavigny,RudolfavonIheringaorazHansaKelsena.Wniemieckiej
literaturzeprzedmiotuwykształciłysiępodejściatłumacząceosobowośćprawną
samorządu:nurtrealny,teoriafikcji,teoriainteresuorazteorianormatywna.Nurt
realnyreprezentowaliOttovonGierkeorazGeorgJellinek.Uznawaliorganiza-
upaństwowionyicentralistyczny.TeoriapaństwowazwanaHetatystyczną”oznaczałaby,żepaństwo
przekazujekompetencjedospełnieniaorganomcałkowicieodniegozależnym,wzwiązkuztymnie
tammamiejscanadecentralizację.Wskutektegomówiącoteoriipaństwowejnienależyużywać
określeniaHetatystyczna”.PojęcieHetatyzmu”zostałowytłumaczonenapodstawie:W
.Kopaliński,
Słownikwyrazówobcychizwrotówobcojęzycznych,Warszawa1999,s.158.
63T
.Bigo,Związkipubliczno-prawnewświetleustawodawstwa…,op.cit.,s.124.
64Ibidem,s.151;por.B.Dolnicki,Samorządterytorialny…,wyd.3,s.39.
65S.Wachholz,Istotaiprawozwiązkówpublicznych,Warszawa1928,s.32.
66K.Byjoch,J.Sulimierski,J.P
.Tarno,Samorządterytorialny…,op.cit.,s.14.
