Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpływmyślisamorządowejnarozwójsamorządukorporacyjnego
29
cjespołecznezaosobyprawne.Oznaczałoto,żekażdaformazrzeszaniasięmiała
osobowośćprawną67.Ztejkoncepcjiwyprowadziligenezęosobowościprawnejsamo-
rząduterytorialnegorozumiejącgojakoformęzrzeszaniasięosób.Przedstawicielem
teoriifikcjibyłFriedrichCarlvonSavigny.Zakładał,żeosobowośćprawnamożebyć
przyznanaróżnympodmiotomlubzjawiskom,czylizarównoosobomfizycznym,jak
iosobomprawnym–czylitakżesamorządowiterytorialnemu.Wramachtejkoncep-
cjiupatrywałistotęosóbprawnychwwyodrębnionymmajątkucelowym.Twierdził,że
nienależywtymwzględziepersonifikowaćwydzielonejmasymajątkowej,ponieważ
majątekwystępujewyłączniejakoprzedmiotaniepodmiotprawa.Oznaczałoto,że
majątekstanowipodstawędowykonywaniazadań,awięcjestniezbędnymatrybutem
samorząduterytorialnego.NatomiastRudolfvonIheringwramachteoriiinteresu
wyprowadziłkoncepcjęosobowościprawnejodróżniającpodmiotchroniącyinteres
publicznyodpodmiotuchroniącegointeresprywatny.Podmiotemchroniącyminte-
respublicznyuczyniłsamorządterytorialny,natomiastosobafizycznabyłaodpo-
wiedzialnazaochronęinteresuprywatnego,czyliswojegodobra.Tymczasemteoria
normatywnaHansaKelsenazakładała,żetylkonapodstawieiwgranicachprawa
nabywasięobowiązki,któremożnarealizowaćwsystemieprawnym.
Wartoprześledzić,wjakisposóbkształtowałasiętakżedyskusjanatematpojęcia
samorząduwokresiemiędzywojennymwNiemczech.Okresmiędzywojennyprzy-
padającynalata1918–1939składałsięzdwóchetapów.Pierwszytrwałpiętnaście
lat–od1918do1933r.Punktemprzełomowymbyłpuczmonachijskiw1933r.
orazobjęciewładzyprzezpartięNSDAP
.Odtegomomentudziałalnośćsamorządu
byłaograniczanaiwefekciedoprowadzonodojegolikwidacji.Głównymiprzedsta-
wicielamiokresumiędzywojennegowNiemczechbyli:RudolfHerrmannHerrnritt
(1865–1945),GeorgMeyer(1841–1900),GernhardAnschütz(1867–1948),FritzFle-
iner(1867–1937),HansKelsen(1881–1973),CarlSchmitt(1888–1985)orazHans
Peters(1896–1966).
WpływnamiędzywojennychbadaczymiałygłówniepoglądyKarlavonSteina
orazOttavonGierke.ZasprawąKarlavonSteinadoszłodoutrwaleniadefinicji
prawnejsamorządurozumianegojakoosobaprawnawykonującazadaniapubliczne
przekazanewdrodzeustawynawłasnąodpowiedzialność,nadktórymisprawują
nadzórorganypaństwowe.Wkoncepcjitejsamorządbyłtypemidealnym,którego
istotapolegałanawykonywaniuzadańadministracjipublicznejwsposóbzdecen-
tralizowanyinawłasnąodpowiedzialnośćbezingerencjipaństwowejprzezodrębne
wstosunkudoadministracjirządowejpodmioty68.MimożekoncepcjaSteinawpro-
wadziłapojęcieprawnesamorządu,tonależyjątraktowaćjakokoncepcjępolityczną
zewzględunahonorowewłączenieczłonkówwspólnotysamorządowejdowykony-
waniazadańpaństwowych.WykorzystującteorięnaturalistycznąSteintwierdził,że
władzalokalnafunkcjonujeodrębnieodwładzypaństwowej.Rozstrzygnięciekwestii
czywładzęlokalnąuznajesięzainstrumentrealizacjicelówpaństwowych,czyteż
zakładasięistnieniecelówlokalnychodrębnychodpaństwowychwiązałosięzkon-
67Z.Radwański,A.Olejniczak,Prawocywilne-częśćogólna,Warszawa2015,s.181.
68J.H.Wolff,O.Stober,Verwaltungsrecht…,wyd.9,s.470.
