Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22|rozdziałpierwszy
polskichdzieł38,związanebyłytakżezokreślonymrozumieniem
wpływu(jakozapożyczenia,plagiatu,kradzieżyipowielaniacudzych
myśli)ioryginalności(jakocałkowitejniezależnościwtworzeniu).
Istniałaiistniejenadalwliteraturoznawstwiepewnaniechęćdopo-
szukiwaniawpływu,dozajmowaniasięWwpływologią”,którajak
uważałtwórcategookreślenia,AdamGrzymała-Siedlecki,jesttoż-
samazbrakiempatriotyzmu.Dodzisiajwielubadaczyodczuwanie-
określonyWlękprzedwpływem”–nawiązująctotytułurozprawyHa-
roldaBlooma–któryuniemożliwiaobiektywneodczytanietekstu.
SamosłowoWwpływ”jestnacechowanepejoratywnie.Poszukujący
wpływuoraztwórca,uktóregogostwierdzono,bylinarażenina
zarzutbrakupatriotyzmu.Wpóźniejszychczasachzaśsytuacja
Polskiniecosięustabilizowała,zmieniłysiękryteriaoceny,nadal
jednakuznawanotakiegotwórcęzagorszego,tymrazemzarzucając
mubrakoryginalności.Stądteżwwielupracachbadaczeodżegnują
sięodzajmowaniasiętymzagadnieniemitwierdzą,żewieszczpol-
skidoznałWolśnienia”wwynikukontaktuzmyśląinnegotwórcy
lub,żecałkiemniezależniedoszedłdopewnychprawd,wyobrażeń,
czyprzekonań
39
.Zainteresowaniewpływaminiemieckiminaro-
mantyzmpolskiistosunekdotegozagadnieniabyłyściślezwiązane
zsytuacjąpolitycznąwkraju.PoodzyskaniuprzezPolskęniepod-
ległościwbadaniachkomparatystycznychpojawiająsiępróby
obiektywnegospojrzenianawpływyobce.Jużw1921rokuWacław
BorowywOwpływachizależnościachwliteraturzedowodzi,że
charakterliteraturyzakładanierozdzielnośćtworzeniaiczerpania
zwzorówobcych:Wliteratura[…]jestsztukąoswoistejtechnice,że
wtejdziedziniesątradycjeikierunki,żewięccałegrupydziełmu-
sząmiećsłabszelubsilniejszepodobieństwawzględemsiebie”40.
Ważnympunktemwbadaniachporównawczychbyłowystąpienie
w1958rokuRenéWelleka,którynanowopostawiłpytanieocele,
zakresimetodybadawczekomparatystyki.Wellekodrzuciłbada-
niapozytywistyczneizaproponowałstosowaniemetodWbezkontak-
towych”
41
.Wswoichartykułachkrytykowałstosowaniewbadaniach
komparatystycznychWkoncepcjiprzyczynowości”,którapowodu-
je,żeliteraturajestocenianaWwwąskichkategoriachracjonali-
stycznych–rachunkukulturalnegobogactwa,kupieckiegosalda
wdziedzinieduchowej”42.Takżeinniteoretycyliteraturywystępują
