Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24|rozdziałpierwszy
czenie
51
.Dowodzą,żenaśladowaniemożebyćtwórcze,gdyżjest
synonimeminwencjiliterackiej,każdyutwórjestwpisanywtra-
dycję,aczerpaniezdziełwielkichpoprzednikówjestnieulega-
niem,aleformądialogudanegoutworuztradycjąliteracką52.
Podwpływemzachodnichipolskichteoriikomparatystyki,atak-
żezmienionejsytuacjipolitycznejPolski,zmianypojawiłysięrów-
nieżwbadaniachnadwpływamiobcyminaromantyzmpolski.Już
wlatachpowojennychdoceniasiębadaniaporównawcze,między
innymiKleinera,zato,żeWbadazawszeliteraturępolskąwskali
porównawczej,wykazującuposzczególnychpoetówichobcowa-
nieduchoweztwórcamizagranicznymi,ichzdolnośćoryginalnego
przetwarzaniamotywówprzejętych,ichwreszciesamodzielnąpracę
namiarętwórczychwysiłkówpisarstwaeuropejskiego”
53
.Badacze
stopniowoodchodząodprzedstawianialiteraturypolskiejwoderwa-
niuodzdobyczykulturinnychkrajów,doceniająjejWeuropejskość”,
którąrozumiejązarównojakoczerpanieliteraturypolskiejzdorobku
kulturowegoEuropy,jakijakotworzeniewPolscedziełoznaczeniu
europejskim.Porównywaniezdobyczykulturowychdwóchnarodów
niejestjużrozumianejakorywalizacjapolityczna,corazczęściej
badaczepodkreślająwspólnotękulturyeuropejskiejipodobieństwa
decydująceookreśleniudanejepokiliterackiejtąsamąnazwąwpo-
szczególnychkrajach.Wopracowaniachepokiromantyzmumówisię
oWklimacieepoki”,atmosferzeepoki,Zeitanalogien,Wmgleskoja-
rzeń”.JużwlatachtrzydziestychPaulvanTieghemzadajepytanie
ograniceliteraturnarodowych:WGdzieznajdująsięwpewnejokreś-
lonejepocegranicejakiejśliteratury?Gdzieprzebiegagranica,od
którejmożnamówićoWobcym”,oobcymwpływie,alboowpływie
nazagranicę?”54.
Wlatachpięćdziesiątych,sześćdziesiątychisiedemdziesiątych
pojawiająsiępraceporównawczezhistoriiidei.Historycylitera-
turypolskiejnieposługująsięjużokreśleniemplagiatujakosyno-
nimemwpływuczyzapożyczenia,aWczerpaniezezmąconegoźród-
ła”,jaktookreślaStefaniaSkwarczyńska
55
,niejestuznanezagrzech
przeciwkonarodowiiliteraturze.Zadajesiępytaniaocelzapożycze-
niairozpatrujezasadyselekcji,jakimikierowałsiętwórca,orazspo-
sóbkorzystaniazpodnietobcych.Literaturoznawcypokazują,jak
dynamizujesięipotęgujespuściznaprzeszłości,jakWrozprzęgasię
