Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
problemybadawcze
|
23
przeciwkoWracjonalizmowi”wbadaniachliterackich,ośmieszając
tworzenie,jakokreślatoFrançoisJost,Wlistdostawcówdlageniu-
szy”43ipróbypełnejobiektywizacjibadańporównawczych.Jakdo-
wodziWellek,niejestonajednakmożliwa,gdyżkomparatystyka
musidokonywaćwyboru,charakteryzowaćiwartościować,ponie-
ważprzedmiotemjejbadańsąwartościijakości.Jedynąmożliwą
formąobiektywizacjijestuświadomieniesobieproblemów,jakie
towarzysząbadaniomporównawczyminietraktowaniekomparaty-
stykijakobroniwwalceoprestiżkulturalny,jakoprzedmiotuWhan-
dluzagranicznego”,czyjakosposobunapogodzenienarodów44.
Teoretycyliteraturyproponująnowepojmowaniewpływu,jednego
zpodstawowychprzedmiotówzainteresowańkomparatystyki,gdyż
uważajągozanieodłącznezjawiskotowarzysząceprocesowitwo-
rzenia.HaroldBloomwrozprawieLękprzedwpływem45twierdzi,że
wpływjestzmaganiemsiętwórcyzeswoimwzorem,anieuleganiem
mu.Całahistorialiteraturytohistoriawpływów,gdyżkażdytwórca,
pisząc,nawiązujedoswoichpoprzedników,rzucającimwyzwanie
ipróbującnapisaćWlepiej”niżoni.Wmiejsceposzukiwaniaźródeł
Bloomproponujebadanieoddziaływaniatekstówpodstawowych,
czylitekstów,któreniezależnieodlekturyistopniaznajomości
oddziałałynatwórców.Wbadaniachkomparatystycznychpowszech-
nestajesięprzekonanieoistnieniuWtekstówpodstawowych”(jak
nazywajeBloom),Wmiędzynarodowychwzorcówliterackich”(okreś-
lenieJanaBrandtaCorstiusa)46czyWpre-tekstów”(określenie
ManfredaPfistera)
47
,będącychpodstawądlapowstającychutwo-
rówliterackich,kształtującychWduchaczasu”,klimatliteracki,
modyiprądy.Każdytekstjestintertekstem48,niemożnajednak
odnaleźćjegojednego,konkretnegoźródła,gdyżwrzeczywistości,
wbrewpragnieniombadaczy,wpływjestczymśnieokreślonym
49
.Hein-
richF
.PlettwprowadzanawetpojęcieZwischen-Text,podkreślając
wtensposóbwpisaniekażdegotekstu,któryniejestcreatioex
nihilo,włańcuchtekstówtworzącychszerokopojętąliteraturę50.
Teoretycyliteraturyunikająpojęciawpływu,którynegatywnieko-
jarzysięzbadaniamistarejszkołykrenologicznej(kontaktami,
recepcjąitd.)iposługująsiępojęciamiWliteraturywkontekście”,
Wkomunikacjiliterackiej”,Wtradycjiliterackiej”,Wintertekstualno-
ści”lubteżnanowodefiniująwpływ,próbującnadaćmunowezna-
