Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Romantycznekoncepcjepoezji.PoetaiMuza–relacjawstaniekryzysu
dysfunkcjiliteraturyizaburzeniarównowagi,zdrugiejzaśniejakowy-
muszaodkrywanienowatorskichrozwiązań.
ZkoleiksiążkaBertrandaiDurandaopierasięnazałożeniach
opozycyjnychwobeckoncepcjiVaillanta.Wedługautorówowanowo-
czesnośćwynikanietylkozfaktuposługiwaniasię-znacznieprzed
Baudelaire’em-przezChateaubrianda,HonorédeBalzaca,Gautiera
pojęciem„modernité”,aleprzedewszystkimzkoncepcjiliteratury,
którejpodstawąjestzerwanie,kryzys-kryzysreprezentacjiliterackiej
ikryzyspoezjiwogóle.AutorzyzwracająuwagęnainneniżVaillant
aspektytegokryzysu,mniejpiszącouwarunkowaniachspołecznych,
więcejosamoświadomościtwórców.Takoncepcjasprowadzasiędo
podważeniadefinicjiromantyzmujakopewnejkonstelacjicech(eks-
presywizmu,wyczuleniananarodowecechyliteratury,związkuznatu-
rą,maldusiècle,elegijności,profetyzmu),azmierzaraczejdowyekspo-
nowaniaokreślonegosposobuwyrażania,nowejkoncepcjiaktywności
literackiej,zrywającejiztradycjąklasyczną,iztradycjąfilozoficzną-
jakoformamipodległościpoezji.
WPolsceuznanieprzezMarięJanionparadygmaturomantycznego
zapodstawowyparadygmatczasównowożytnychwGorączceroman-
tycznejdoprowadziłopolatachdojegopewnejdewaloryzacjizwiązanej
zwyraźnym,zdiagnozowanymzresztąprzezbadaczkę,resentymen-
temwspółczesnegoodbiorcykultury.Jednakjakwprzypadkusame-
goromantyzmu,takiwprzypadkubadańnadnimkryzysokazałsię
twórczy,rodzącnowekoncepcje.SamaJanionwformiepostulatywnej
mówioinnymwyprowadzonymzromantyzmuparadygmacieichoćgo
precyzyjnieniedefiniuje,podkreśla,żebędzieonopartynatragiczno-
-ironicznychnapięciachzwiązanychzproblememwolnościjednostki
35
.
Możnawięcuznać,żewpewnymsensieównowyparadygmatopierał-
bysiętakżenadoświadczeniukryzysowym,żewyzyskatkwiącewro-
mantyzmiesprzeczności,napięcia,aporie.
FilozoficznapropozycjanowejpodmiotowościAgatyBielik-Robson
zmierzawinnymkierunku,aopartajestna-byposłużyćsiękatego-
riąbliskiegoskądinądfilozofceBlooma-swoiścierozumianejfigurze
apophrades-tuoznaczającejpowrótromantyzmu.Wtymprzypadku
powrótrealizowałbysięwformulepodmiotowościwpewnymsen-
sienowoczesnej(„inaczej”nowoczesnej),wywiedzionejzroman-
35Zob.M.Janion,Zmierzchparadygmatu,w:eadem,Czybędzieszwiedział,coprzeżyłeś,
Warszawa1996,s.22.
~22~
