Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstępneustalenia
ry
31
.ReinhartKoselleck,wedługktóregopojęciekryzysujestpojęciem
definiującymeuropejskąnowoczesność,mówiotrzechjegomodelach,
przyczymokresoświeceniowo-romantyczny(Sattelzeitmiędzy1750
a1850rokiem)wiązałbysięprzedewszystkimzdrugimznich.Chodzi
mianowicieorozumieniekryzysujakoprzełomu,czasuprzejściowego,
czasurozstrzygnięć,zmagańinapięć,którymazostaćprzezwyciężony
lubwygaszony
32
.
Wostatnichlatachpojawiłysiętakżepraceliteraturoznawczeno-
szącewtytuledwakluczowepojęcia:„romantyzm”i„nowoczesność”,
którezestawianesąnaróżnesposoby
33
.Najbardziejinteresująceiin-
spirującewydająsięprzytymtepróby,któreniebadająosobnoro-
mantyzmu,osobnonowoczesności,alestarająsięukazaćichwzajemne
relacje.NależądonichksiążkiMichaelaLöwy’egoiRobertaSayre’a,
MichelaBrixa,AlainaVaillantaorazJeana-Pierre’aBertrandaiPascala
Duranda
34
.Szczególnieciekawewkontekściemoichbadańwydająsię
dwieostatniepracezestawiającepojęciaromantyzmu,nowoczesności
ikryzysu.WskazanyprzezVaillantawtytulekryzysliteratury,które-
gopoczątekdatujeautornarok1830,polegałbynajejtekstualizacji
-przejściuoddyskursuwerbalnego,trafiającegobezpośredniodood-
biorców,dopublikacjiksiążkowejijejkomercjalizacji,możnapowie-
dzieć-odmowydopisma.Rezultatemtakiegostanurzeczyjestroz-
darcie,anawetrozpaczprzejawiającasiętakżewgorzkiejironiipoety
zawieszonegomiędzywłasnymicelamiaoczekiwaniamipubliczności.
Vaillantzaznaczaprzytym,żetenkryzysprowadzizjednejstronydo
31Zob.np.Okryzysie.RozmowywCastelGandolfo,red.K.Michalski,Warszawa1990.
32Zob.R.Koselleck,Kilkaproblemówzdziejówpojęcia„kryzys”,przekł.D.Lachowska,
w:Okryzysie...,s.63-64.Takrozumianykryzysmożemiećcharakterpowtarzalny.
Wartowspomniećodwóchpozostałychdefinicjachpojęcia„kryzys”.Pierwszasięgado
źródłasłowa(gr.krino-dzielić,odróżniać,wybierać,osądzać)iokreślakryzysjakostan
permanentny,ciągłysądnadświatem,nieprzerwanyproces.Definicjatrzeciatraktuje
kryzysjakoostatecznerozstrzygnięcie,kresdziejów,bezmożliwościprzejściadokolej-
negoetapu(s.60-64).
33Zob.Modernitéetromantisme,red.I.Bour,É.Dayre,P
.Née,Paris2001;zobteż.seria
„RomantismeetModernités”wwyd.HonoréChampionepodred.AlainaMontandona.
34Zob.M.Löwy,R.Sayre,Révolteetmélancolie.Leromantismeàcontre-courantdelamo-
dernité,Paris1992;M.Brix,Leromantismefrançais.Esthétiqueplatonicienneetmodernité
littéraire,Louvain-Namour1999;A.Vaillant,Lacrisedelalittérature.Romantismeetmo-
dernité,Grenoble2005;J.-P
.Bertrand,P
.Durand,LamodernitéromantiquedeLamartine
àNerval,Paris-Bruxelles2006.
~21~
