Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
KRZYSZTOFTRYBUŚ
ichciałatozrobić,wiedziałabowiem,jakważnyjestMickiewicziromantyzm
jakodziedzictwonaszejwspółczesności,copotwierdziławykłademnCTy
uczyniłludziom,Mickiewiczu?”inaugurującymrokakademicki1998/1999
nanaszymuniwersytecie.Wiedziałateżdobrze,żedziedzictwotobywa
bywyrazićtotytułemksiążkiinnegoautoranpiekłeminiebemPolaków”.
Awlatachdziewięćdziesiątychubiegłegowieku,wkilkalatpoodzyskaniu
niepodległości,niebrakowałoprzestrógprzednpolskimpiekłem”,wypowia-
danychpodadresemburzliwejrzeczywistościpolitycznej.
JejnienapisanaksiążkaoMickiewiczupozostajeciekawymślademstylu
lekturynajważniejszegoromantycznegopoety2.Zawierateżtypowecechy
dlawarsztatunaukowegoZofiiTrojanowiczowej.WybórMiłoszanaprze-
wodnikapolekturzetwórczościMickiewiczajestdalekiwswychkonse-
kwencjach,booznaczaakceptacjędlaMickiewiczowskiegokanonu,który
proponowałautorZiemiUlro,kanonuzromantycznościąodseparowanąod
mesjanistycznejdeklaracji.Możnapowiedzieć,żenatakimczytaniuMickie-
wiczaodcisnęłaswójkształtwłaściwadlalatdziewięćdziesiątychubiegłego
wiekufascynacjaMiłoszemwPolsce,przyswajanymirozpoznawanymdo-
piero.Alemożnateżwidziećwtymwyborzeprzejawtejsamejświadomo-
ści,którąopisywałprzedlatyZygmuntŁempickiupominającysięohisto-
rycznąperspektywębadańliterackich.Najważniejszebyłodlatychbadań
przekonanie,żenieistniejelekturaarcydziełpozaczasem,konwencjączyta-
niaistylamiodbioru.ZpewnościąMickiewicz„czytanydzisiaj”ZofiiTrojano-
wiczowejniemiałbyćzapisemlekturyprezentystycznej.
Kluczowywydajesiępunktdrugikonspektutejksiążki,wktórymjejnie-
doszłaautorkapiszeokoniecznościkonfrontacjiczytelniczychwyobrażeń
oMickiewiczuprzefiltrowanychprzezstyleodbioruteraźniejszości.Atoteż
oznaczałopoeciewtejepoceodczytanymprzezinnychwielkich,jemu
współczesnychczyteżniecopóźniejszych,jakNorwidgłównybohater
naukowychdociekańProfesorTrojanowiczowej.Izcałąpewnościązade-
klarowanąwkonspekciepotrzebąprzedstawienianiemesjanistycznego
MickiewiczastałoNorwidowskieprzekonanie,żennarodowośćniejestwy-
łączność”.
Zastanawiającajestantynomicznośćcałegopomysłu,próbazaprojekto-
wanianarracjizwykorzystaniemparadoksuteraźniejszośćihistoria,ro-
mantyzmiklasycyzm,europejskośćiprowincjonalizm.IMickiewiczspraw-
dzającyutopijneformuły,zakcentempołożonymnaciągłesprawdzanie.
AwięcMickiewiczniemieszczącysięwżadnejztychformuł,wychodzący
2
ObadaniachZofiiTrojanowiczowejnadMickiewiczem,rozwijanychpo1989roku,zob.
Z.Przychodniak,ZofiaTrojanowiczowa,czyli„NiezwykłośćMickiewicza”,w:„Niekłaniaćsięoko-
licznościom”,op.cit.,s.98–114.
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone