Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
DANUTAZAWADZKA
byłotowarzystwanaukoweiugrupowanialiterackie,salonyorazniesfor-
malizowanych,otrudnouchwytnej,niestałejkonfiguracji.
RobertEscarpit,któregoRewolucjęksiążkizaczęłaWięckowskatłumaczyć
wlatachsześćdziesiątych,rozpoczynarozdziałoczytelnictwieodstwierdze-
nianatematwieloznacznościczytania:nWkażdymjęzyku«czytanie»jest
wyrazemzwodniczym,odnoszącymsiędopojęcianieuchwytnego”.Potem
zaśowąwieloznacznośćkonkretyzujewduchubliskimwspółczesnejnam,
równieżsocjologiczniezorientowanej,pracyElizabethLong:
Możeoznaczać[czytanieD.Z.]bądźsamączynnośćdekodowaniatekstu,bądź
nieskończeniebardziejzłożonyproceswytwarzaniaznaczeniaztegotekstu.
Możeodnosićsiędoaktukomunikacji,wskazującnapewienzwiązekspołecz-
ny,którymożebyćczęściązachowaniakulturowego.Wtakimprzypadkubada-
nieowegozachowaniawiążesięściślezbadaniemcałejinstytucjonalnejsieci,
wszystkichsystemów,organizacjiiagendtejżekomunikacji20.
Doprzybliżeniaistotylektury,odbywającejsięwtejninstytucjonalnejsieci”,
doktórejnależąnaprzykładszkoła,akademia,cenzura,media(wówczas
chociażbyprasa),biblioteki,systemyprodukcjiksiążek,ichdystrybucjiise-
lekcji(recenzowania),promocjiczytelnictwa,Longwykorzystujetermindia-
mentkulturowy21zapożyczonyodWendyGriswold.Określenietozostało
stworzonendobadaniapowiązańmiędzykulturowymiprzedmiotami,twór-
cami,odbiorcamiiświatemspołecznym”izostałoprzezLongprzywołane,
ponieważzwracauwagęnakolektywnośćczytania,zwłaszczatakiego,które
mamiejscew(opisywanychprzeznią)ngrupachczytelniczych”.
Tocennainośnakategoria,równieżwodniesieniudoLelewelaijego
roliwkulturzeromantyzmu,bowiemhistorykprzyspieszał(międzyinnymi
dziękipracynauniwersytecie,potemzaśświetnemuwyzyskaniumedium
prasy)tworzeniesiętamtegondiamentu”ikolejnychgrupczytelniczych
filomackiejwWilnie,warszawskiejprzedlistopadowej,emigracyjnych:pa-
ryskiejibrukselskiej.ZarazemjednakLongnazywalekturęnnajmniejzrozu-
miałymaspektem«diamentukulturowego»”,termintenbowiemwydajesię
zbytstatyczny,takżewśrodowiskuLelewela.nDiament”narzucamyślenie
strukturą,conaprzykładuzmysławiaidowartościowujesprawczośćksiążki
jakorzeczy,jednaksztywnaformandiamentu”zaciemniaobraztam,gdzie
wistociechodziodynamicznyproces,aktywnycharakterizmiennośćpo-
wiązań:związkówmiędzyludzkich(wobrębiegrupyczytelniczej),mental-
nychidentyfikacji(naprzykładmiędzyczytelnikiemibohateramiliterackimi
20
R.Escarpit,Larevolutiondulivre,tłum.H.Więckowska,rozdz.Metodybadańczytelnictwa,
BUŁ,Akc.Rps.8110/140.
21
W.Griswold,Culturesandsocietiesinachangingworld;zob.E.Long,op.cit.,s.155.
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone