Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
DANUTAZAWADZKA
BibliotekaprzyKrólewskimUniwersytecieWarszawskim,kierowanaprzez
SamuelaBogumiłaLindego.Tamwłaśniezaczynałswojebibliotekarskieza-
trudnieniaLelewel,nastanowiskuwicebibliotekarza,prowadziłteżzajęcia
zbibliografiinaUW.Lelewelwłączyłsięwtodziełotworzeniabibliotekina-
rodowejswoiminpionierskimi”podkreślaWięckowskapracami:Biblio-
grafcznychksiągdwojgiem(1823–1826)orazDziejamibibliotek(1827/1828)
npierwszymteoretycznymujęciemproblemówbibliotekarstwaijedynymdo
dniadzisiejszegoopracowaniempowszechnejhistoriibibliotek”25.Można
dopełnićrozumowanieWięckowskiej,którawtymmiejscurelacjonowanego
odczytuporzuciławątekLelewelowskinarzeczdziejówinstytucji:Lelewel
włączyłsięnsłowemiczynem”wtworzeniebibliotekinarodowej,aledzie-
łotoznowuzostałoprzerwanewywiezieniemw1831rokudoPetersburga
ksiągwarszawskiegoTowarzystwaPrzyjaciółNauk,zktórymrównieżbył
związany.Prowadziłjedalejnaemigracjizasilałswymipracamipolskie
bibliotekiemigracyjne,wykorzystującwtymcelulicznekontaktynaukowe.
WkońcuprzekazałBiblioteceSzkołyNarodowejPolskiejnaBatignollescały
swójksięgozbiórwdepozyt,zawarowującwtestamencie,żekolekcjama
trafićdoWilna,kiedypowstaniewolnaPolska.
Więckowska,jakmożnawnosićzkonspektu,tworzeniebibliotekina-
rodowejprzezLelewela26uczyniłamotywemprzewodnimpracynLelewel
wświecieksiąg”,kończącnaostatnichchwilachuczonego,któregomożna
byłoskłonićdowyjazdudoparyskiejklinikitylkodlatego,żenajpierwzosta-
łytamwyekspediowanejegoksiążki.Itrzebabysięztymzgodzić,dodając
wduchuElizabethLong,żeowabibliotekamniejmiałabyćsformalizowaną
iustrukturyzowanąinstytucją,abardziejndiamentemkulturowym”(ody-
namicznejjednakkonsystencji)książekiczytelnikówpołączonychwsieć
relacji,awięcgrupączytelniczą,którąonnazywałnarodem.Dlategotak
bardzochciałwłączeniadowspólnotyczytającychwarstwwykluczonych,
naprzykładluduiŻydów,comożnadostrzecwjegodziałalnościrecenzenc-
kiejipublicystycznej.
TomnLelewelwświecieksiąg”jednakniepowstał.Możnaodnieśćwra-
żenie,przezporównaniekilkuzachowanychwersjikonspektu,żejedna
ztrudnościpolegałananiemożnościrozdzieleniaindywidualnegodoświad-
czeniaczytelniczegoibibliofilskiegoodbudowanianspołecznejinfrastruk-
turyczytania”.Przenikaniesięznaczeniaksiążkiwsferzeprywatnejzjejrolą
publicznąwynikazkoleizwielofunkcyjnościiwieloaspektowościLelewe-
lowskiegowariantuhomolegens.Leczowaspecyfikasprawiławłaśnie,że
25
Ibidem.
26
Więckowskapodkreślajednakantyorganicznikowskiiantyutylitarnycharaktertworzenia
takiejbiblioteki;zob.H.Więckowska,JoachimLelewel,op.cit.,s.141.
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone