Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
TOMASZJĘDRZEJEWSKI
zawszeopatrzonyjestcudzysłowem,jaknaprzykładwMickiewiczowskiej
sekwencjiOnufrowych:
Dowierszyznowu!Bracia,będęwierszekował!
Dalibóg,jużmięFebusnaelektryzował:
Zoczusypiąsięiskry,awełbieżarwielki,
MożetobędzieskutekLejdejskiejbutelki6.
Pytanieoto,jakfilomaciczytalifilomatów,jestpytaniemoichwzajemne
postrzeganieorazsamopostrzeganiejakopoetów.Lekkośćpoezjifilomac-
kiejniewynikapoprostuzrealizowanychgatunkówliteraturyokoliczno-
ściowej,naprzykładwierszyimieninowychczyntoastów”.Powiedziałbym
inaczej:towłaśniedobórlekkichformwynikazichosobliwegostosunku
dopraktykipoetyckiejwogóle.Takiegostosunku,którywswojejpodstawie
wydajesiężartobliwy,ironicznyiwłaśnielekki.
Szerokoiprecyzyjnieopisywanonksiążkizbójeckie”filomatów,rolę
lekturySchilleraiByronaorazinnychautorówwkształtowaniufilomackiej
postawymoralnej,związanejtakżezwidzeniemfunkcjiliteratury.Myślę
międzyinnymiotakichwnikliwychstudiachjakCzytanieipisaniewżyciuflo-
matówDanutyZawadzkiej7,orozdzialepoświęconymksiążkomzbójeckim
wmonografiiAlinyWitkowskiej8czylicznychtekstachdotyczącychlektu-
rowegozapleczadziełMickiewicza.Pytaniejednak,czyfilomaciniejako
czytelnicy,leczjakopoecipróbowaliprzenosićtewzorceautorskienasie-
biesamych9.Czynaprzykładschilleryzmfilomackimiałbyćtakimsamym
schilleryzmemjakwtekstachSchilleraczyinnym?CzyballadyCzeczota,
ZanaiMickiewiczamiałybyćzawszetakimiballadamijakte,jakimilitera-
turaeuropejskafascynowałasięwdrugiejpołowieXVIIIwieku?Powiedział-
bym,żefilomaciprzynajmniejniektórzyznichwykazywaliszczególny
rodzajtwórczejautorefleksji,którasprawiała,żenasposóbpastiszowyisty-
6
Onufrowe(sekwencjaA.Mickiewicza),w:Poezyafilomatów,t.II,op.cit.,s.101.
7
D.Zawadzka,Czytanieipisaniewżyciufilomatów,w:WilnoiKresypółnocno-wschodnie.Ma-
teriałyIIMiędzynarodowejKonferencjiwBiałymstoku1417IX1994r.,t.IV,red.E.Feliksiak
iA.Kieżuń,Białystok1996,s.23–49.
8
A.Witkowska,„Książkizbójeckie”,w:eadem,RówieśnicyMickiewicza.Życiorysjednegopokolenia,
Warszawa1962,s.213–237.
9
AlinaWitkowskasugeruje,żefilomacijakoczytelnicy,tłumaczeiliteracistaralisięprze-
jąćiuwewnętrznićpoezjęautorównzbójeckich”:nSchiller,Goethe,Byrontonazwiska
sygnalizująceetapynowychczytelniczychdoświadczeńfilomatówijednocześnieetapyich
sporuzeświatem.[...]OdmożliwościintelektualnychwileńskichrówieśnikówMickiewi-
cza,odnawykówliterackich,gustówirzeczjasnaodideologiizależało,któryztrzech
wielkichpatronówepokimiałstaćsięichpisarzem,głosemichserca,tłumaczemichmyśli”;
ibidem,s.213.
WydawnictwoNaukoweUAMwszelkieprawazastrzeżone