Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wprowadzenie
usunięty.WśladzaRadąNajwyższąizjazdemDeputowanychLudowychzlikwido-
wanezostałyradydeputowanychludowychwwiększościpodmiotówfederacji.Wielu
uczestników-obserwatorówtamtychwydarzeńzauważyło,żetowłaśniewówczas
doszłodoobaleniakomunizmuwRosji.Wkonsekwencjiwydarzeniapaździernikowe
okazałysięważnymkatalizatoremprzyspieszeniakształtowaniasięnowegosystemu
władzyiuchwalenianowejkonstytucji.
Ważnąkwestią,którawymagaomówieniawkontekściebadanegozjawiskawalki
oustrójpaństwawlatach1991-1993,sąrelacjepomiędzylegislatywą,reprezentowaną
przezparlament,aegzekutywą,którejprzewodziprezydent.Whistoriipaństwaro-
syjskiegonigdywcześniejniebyłourzęduprezydenckiego.Stworzonyzostałdopiero
wdobieGorbaczowa,wceluuzyskaniaprzezsekretarzageneralnegolegitymacjido
sprawowaniawładzy.Przeprowadzonawgrudniu1988r.nowelizacjabreżniewowskiej
konstytucjiZSRSz1977r.,pozwoliłananadaniekonstytucyjnegocharakterugłowie
państwasowieckiego.Wśladzazmianamiustrojowyminaszczebluzwiązkowympro-
cesprzeobrażeńobjąłswymzasięgiemtakżerepublikizwiązkowewchodzącewskład
ZSRS.WRosyjskiejFederacyjnejSocjalistycznejRepubliceSowieckiej(dalej:RFSRS)
wprowadzononawzórsowieckiurządprezydentarepubliki.Sięgniętojednaktakże
dorozwiązańustrojowychpaństwzachodnich.Niebagatelneznaczeniewkształtowa-
niusięurzęduprezydentaRosjinaprzestrzenilat1991-1993miałatakżeosobowość
samegoBorysaJelcyna,któryświadomiedążyłdowprowadzeniatakiegomodelu
ustrojowego,któryzapewniprezydentowiprzewagęnadpozostałymiorganamiwładzy,
awięc-republikiprezydenckiej.Modelprezydencjalizmu,doktóregodążyłJelcyn,
bazowałnarozwiązaniachcharakterystycznychdladwóchkrajów-FrancjiiUSA.
Wobuprzypadkachmamydoczynieniazsilnąpozycjąprezydentawstosunkudo
pozostałychorganówwładzy.
WStanachZjednoczonychmamydoczynieniazmodelemdemokracjiprezy-
denckiej.Prezydentwtymkrajujestszefemwładzywykonawczej,samstanowiącjej
integralnączęść.Takieusytuowaniepozycjiszefapaństwapozwalanasamodzielne
kierowaniepolitykąpaństwazarównowkraju,jakipozajegogranicami.Modelustro-
jowyUSAzakładapełnąseparacjęwładzpaństwa,opartąnadosłownymrozumieniu
ichtrójpodziału.Cechącharakterystycznątakiegoułożeniastosunkówjestfunkcjo-
nowaniewpraktycezasadynhamulcówipowstrzymywania”(checksandbalances),
którapowoduje,żeorganywładzypaństwowejwspółpracujązesobą,niewkraczając
wmaterięprzeznaczonąwyłączniedlaposzczególnychgałęziwładzy:ustawodawczej,
wykonawczejisądowniczej.Ważnąkwestiąjesttakżefaktlegitymizacjiwładzypre-
zydenta,któryjestwyłanianywpowszechnychdemokratycznychwyborach,według
metodyłączącejwsobiegłosowaniebezpośredniewyborcówzformalnympowoły-
waniemgłowypaństwawtrybiepośrednimpoprzezKolegiumElektorów,ijakotaki,
odpowiadazaprowadzonąprzezsiebiepolitykępaństwaprzedswymiwyborcami.
Chociażbrakodpowiedzialnościpolitycznejprezydentaprzedparlamentemoraz
koniecznośćpotwierdzaniarejestracjiwyborcówuznaćnależyzaprzejawanachroni-
zmuwsystemiepolitycznymUSA,toniemniejjednakjesttojedynykrajnaświecie,
