Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odzSRSdoFederacjiRosyjskiej
27
DeputowanychLudowychZSRSpowołałdożyciaurządPrezydentaZSRS.Byłato
jednakklęskaideologicznaipraktycznadlapaństwasowieckiego61.
Należyzatemwtymmiejscuzadaćpytanie:czywogóleistniała,ajeżelitak,toczym
byłatzw.ndemokracjasocjalistyczna”?Jejźródełdoktrynalnychnależydoszukiwać
sięwradykalnej(kolektywistycznej,totalitarnej)teoriidemokracjiJeanaJacques)a
Rousseau.PoglądyfrancuskiegomizantropazaadaptowałnagruntrosyjskiWłodzi-
mierzLenin,któryuważał,żejedynąsłusznąpostaciądemokracjijestndemokracja
socjalistyczna”
.Wjegoujęciu,gwarantowałaonaudziałwżyciuspołeczno-politycznym
tylkowarstwompracującym(robotnikomichłopom),którymprzewodzipartiako-
munistycznajakoawangardaludu,eliminującjednocześniewszystkichwrogów.Wten
sposóbbyłrealizowanyjedenzpodstawowychpostulatówkoncepcjibudowypaństwa
komunistycznego,zakładającymasowyudziałspołeczeństwawsprawachpublicznych
62
.
NegatywnystosunekLeninadodemokracjiwynikałzrównienegatywnegosto-
sunkumarksistówdoliberalnegomodeludemokracjiprzedstawicielskiej.Postrzegając
demokrajęjakoformępaństwa,którewdoktryniemarksistowskiejnosiłocharakter
klasowy,uznałon,żenczystademokracja”nigdynieistniała.Whistoriiwystępowały
tylkodwajejrodzaje,przejawiającesięzkoleiwróżnychformach.Demokracjabur-
żuazyjnaprzyjmowałaformyprzedstawicielskiej,parlamentarnejiformalnej.Zkolei
socjalistyczna,sowieckairzeczywistatopostacindemokracjiproletariackiej”
.Stojąc
nastanowisku,iżpaństwo,acozatymidzieidemokracja,obumrze,Leninokreślił
ewolucjęsystemówwtymkierunku:n(ł)odabsolutyzmudodemokracjiburżuazyjnej;
oddemokracjiburżuazyjnejdoproletariackiej;odproletariackiejdożadnej”
,czylido
prawdziwejwolności.Bowiemludziebędąwolnidopierowtedy,kiedydemokracja
znikniecałkowicie63.
PrzeddemokracjąsocjalistycznąLeninstawiałwielezadań,którezczasemstałysię
obowiązującymizasadamiustrojowymipaństwasowieckiego.Problememodsamego
początkubyłichdeklaratywnycharakter:wchodzącnastałedonormkonstytucyjnych,
wrzeczywistościniebyłyoneprzestrzegane.Dodatkowo,zbiegiemczasuzmieniała
sięichinterpretacja,pozostającawzgodziezcelamipolitycznymielityaktualniepo-
zostającejprzywładzy.Natenelementczęstozwracanouwagęszczególniewokresie
przebudowypaństwaprzezGorbaczowa.Podkreślanorównocześnie,iżtylkonpowrót
dokorzeni”-doideibudowysocjalizmuautorstwaLenina-możedoprowadzićdo
odrodzeniawewnętrznego,acozatymidzie,takżedoodbudowaniaprestiżunaarenie
międzynarodowejZwiązkuSowieckiego.
Demokracjasocjalistycznawystępowaławróżnychkontekstach:jakowładzaludu,
sposóbwyrażaniainteresówmasludowych,panowaniewiększości,formapaństwa,
systemurzeczywistnianiadyktaturyproletariatuczyteż,będącrozumianąwsensie
61Ibidem,s.103.
62
Natematźródełdoktrynalnychtzw.ndemokracjisocjalistycznej”zob.A.Czajowski,Demo-
kratyzacjaRosji…,s.25-32.
63W
.I.Lenin,Dzieławszystkie,t.33,Warszawa-Moskwa1987,s.171.
