Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
odzSRSdoFederacjiRosyjskiej
41
władzy,atakżeaparatkontrolispołeczeństwa.Jednostkitestanowiły,wspecyficznych
dlaZSRSformachprawno-państwowych,jednolitąwładzępaństwową92.
Przedstawicielskieorganywładzytworzyłyradydeputowanychludowych(So-
wiety),które,będącpolitycznąpodstawąZSRS,stanowiłyjednolitysystemorganów
władzypaństwowej.Wskładrad,jakoorganówprzedstawicielskich,wchodziły:Rada
NajwyższaZSRS,RadyNajwyższerepublikzwiązkowychiautonomicznych,krajowe
iobwodoweradydeputowanychludowych,radydeputowanychobwodówautonomicz-
nychiautonomicznychokręgóworazrejonowe,miejskie,dzielnicowe(wmiastach),
osiedloweiwiejskieradydeputowanychludowych.
Biorącpoduwagęfederacyjnycharakterpaństwa,powyższysystemorganów
władzymożnapodzielićnadwapodsystemy.Pierwszyznichopisywałnajwyższe
przedstawicielskieorganywładzy:RadęNajwyższąZSRS,RadyNajwyższerepublik
związkowychiRadyNajwyższerepublikautonomicznych(rozdz.15,17,18konsty-
tucjiZSRS).Dodrugiegopodsystemuzaliczonezostałypozostałeradydeputowanych
ludowych,któretworzyłypodsystemterenowychprzedstawicielskichorganówwładzy
(rozdz.19konstytucjiZSRS).Towłaśniezapośrednictwemsystemuradnlud”spra-
wowałwładzępaństwową93.
Zpunktuwidzeniazmianysystemowej,któradokonywałasięwZwiązkuSowie-
ckim,szczególnąuwagęnależyzwrócićnaRadęNajwyższąZSRS,która,wedługart.
108konstytucjiZSRS,byłanajwyższymorganemwładzypaństwowej.Wzwiązku
zniewystępowaniemwdotychczasowejpraktycekonstytucyjnejZwiązkuSowieckiego
zasadytrójpodziałuwładzy,funkcjeiwynikająceznichkompetencje,przynależne
wpaństwachougruntowanymustrojudemokratycznymposzczególnymgałęziom
władzy,wprzypadkuZSRSskupionezostaływjednymorganiewładzy-Radzie
Najwyższej.Wokresiepieriestrojkiporazpierwszymiałamiejscepróbarozdzielenia
kompetencjiorganówwoparciuomodeltrójpodziałuwładzyMonteskiusza.
WmomencieobjęciaprzezGorbaczowastanowiskasekretarzageneralnegoKPZS
RadaNajwyższaZSRSwypełniałarolęorganuprawodawczego,przyjmującnasiebie
funkcjeparlamentu:ustawodawcze,zarządzająceikontrolne.Powoływananaka-
dencję5-letnią,składałasięzdwóchizb:RadyZwiązkuiRadyNarodowości.Obie
IzbyRadyNajwyższejbyłyrównoprawne,oczymświadczyćmiałajednakowaliczba
deputowanych:po750deputowanychwkażdejzIzb.RadaZwiązkustanowiłarepre-
zentacjęcałejludnościZSRS,przyczymdeputowanipochodzilizjednomandatowych
okręgówwyborczychozbliżonejliczbiemieszkańców.ZkoleideputowanychdoRady
Narodowości,chociażpochodzilizpodobnychokręgówwyborczych,obowiązywała
innaordynacja.Zkażdejrepublikizwiązkowejwybieranychbyło32deputowanych,
zaśzrepublikiautonomicznej-11.Obwodyautonomicznereprezentowanebyłyprzez
5deputowanych,natomiastokręgiautonomiczneprzez1deputowanego.Oczywiście,
92J.Osiński,PrzedstawicielskieorganywładzywZSRR:RadaNajwyższa,radynajwyższerepublik
związkowychiautonomicznych.Problemyorganizacjiifunkcjonowania,Warszawa1987,s.15.
93Konstytucja(UstawaZasadnicza)…,s.100-110,118-124.
