Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdział3StosunekdoRELIGII
prawdziwieduchowym,kosmicznym–żekażdamonada,spełniającasiędokońca,
zanurzasięwgłębięSynaBożego,sercaidemiurgaWszechświataitylkopoprzez
tenaktwszechspełnieniapowracadoswegoźródła,doBogaOjca,wniepojętyspo-
sóbutożsamiającsięzNimicałąTrójcąŚwiętą.
KeshabChandraSen,jedenznajwybitniejszychdziałaczyreligijno-filozoficznej
gminyhinduistycznejBrahmoSamadź22,wypowiedziałmyślnadergłęboką,stwier-
dziłmianowicie,żemądrośćhinduistów,pokorabuddystów,męstwomuzułmanów
–wszystkotopochodziodChrystusa.NajwidoczniejChrystusatraktowałwtym
przypadkuniejakopostaćhistoryczną,leczprzedewszystkim,choćniewyłącznie,
jakoLogoswyrażającySiebiewJezusieChrystusie.Wideitejmożna,wedługmnie,
odnaleźćdrogędotakiegopunktuwidzenia,przyktórymmożliwejestosiągnięcie
porozumieniamyślichrześcijańskiejzwielomaprądamireligijnościwschodniej.
Myślętakże,iżniektóreopinieutrwalonewteologiichrześcijańskiej,powta-
rzaneprzeznasprawiemechanicznie,adlainnychwyznańbędąceniedoprzyjęcia,
wymagająsprawdzeniaiuściślenia.Jakrozumiećnaprzykładsłowauuczłowieczenie”
wodniesieniudoJezusaChrystusa?Czyżbyśmyrównieżobecniewyobrażalisobie,
żeLogosWszechświataprzyoblekłsięwludzkieciało?Czyżbyśmymielizałożyć,że
wdrodzeteleologicznegoprzygotowaniazpokolenianapokoleniepowstawał,żetak
powiem,instrumentcielesny,indywidualnyorganizmfizyczny,ludzkimózgzdolny
pomieścićrozumWszechświata?Jeślitak,toprzecieżnależałobysądzić,żeJezus
jużzażyciaposiadłwszechwiedzę,coniejestzgodnenawetzfaktamihistorycznymi
podanymiwEwangeliiiJegowłasnymisłowami.Czyżniejestdlanasirytującaowa
dysproporcjawymiarów:zbliżeniekategoriikosmicznychwichmaksymalnymzna-
czeniuzkategoriamiziemskimi,lokalnymi,zawężonymi,ludzkimi?Airytującanie
dlatego,żeprzekraczagranicenaszegorozumienia,lecznaodwrót–dlatego,że
wtejdysproporcjizbytwidocznyjestefektmyśleniawłaściwyokreślonemu,dawno
minionemustadiumkulturowemu,kiedyWszechświatjawiłsięludziommiliardy
razyzminiaturyzowanywporównaniuzfaktycznymstanemrzeczy,kiedyrealny
wydawałsięupadeknaziemiętwardegonieboskłonuipotwornegradobiciegwiazd,
którezerwałysięzzawiasów,naktórychsązawieszone.Czyzatemniebyłobysłusz-
niejmówićnieoludzkimwcieleniuLogosuwosobieJezusaChrystusa,leczoJego
wNimwyrażeniusięzapośrednictwemwielkiejzrodzonejprzezBogamonady,
którastałasięPlanetarnymLogosemZiemi?NazywamyChrystusaSłowem.Ale
przecieżmówiącynieucieleśniasię,awłaśniewyrażasiebiewsłowie;Bógsięnie
ucieleśnia,leczwyrażasiebiewChrystusie.WłaśniewtymsensieChrystuszaprawdę
jestSłowemBożym.Ajeślitak,toodpadajeszczejednazprzeszkóddopogodzenia
chrześcijaństwazinnymiprądamireligijnymi.
22BrahmoSamadź–hinduistycznareformatorskagminareligijna,założonaw1828r.przezRammochana
Raya,propagującareligięuniwersalną,któramiałasyntetyzowaćhinduizm,islamichrześcijaństwo;najejczelestał
KeshabChandraSen.
63
