Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
rozdział3StosunekdoRELIGII
Widocznyjesttutajtypowyprzypadekhoryzontalnejrozbieżnościmiędzyreligiami:
nieprzeczącsobiewsprawachistotnych,niezderzającsięzesobąwnieprzejrza-
nymKosmosieduchowym,chrześcijaństwoihinduizm,buddyzm,islam,judaizm
iszintoizmmówiąoróżnychsprawach,oróżnych,żetakpowiem,krainach
duchowych,oróżnychsegmentachSzadanakaru,ludzkazaśograniczonośćtłuma-
czytojakosprzecznościiobwieszcza,żejednaznaukjestprawdziwa,apozostałe
fałszywe.uJeśliBógjestjeden,toinnibogowiesą,jaktosięmówi,samozwańcami;
sąalbodiabłami,albogrąludzkiejwyobraźni”.Cozadziecinnamyśl!PanBógjest
jeden,alebogówwielu–zapistegosłowaporosyjskurazdużą,ainnymrazemmałą
literąwyraźnieświadczyoróżnicachtreściwkładanychwtosłowowobuprzypad-
kach.Jeślizaśpowtórzenietegosamegosłowawróżnychznaczeniachkogośniepo-
koi,toniechżetenktoś,mówiącopoliteizmie,użyjejakiegokolwiekinnegosłowa:
uwielkieduchy”,uwielkiehierarchie”,choćtoitakniczegoniezmieni,jeżeliniebrać
poduwagę,żeużyciesłowauduch”wlicznychprzypadkachmożedoprowadzićdo
nieporozumień,ponieważwieluztychbogówtoniesąduchy,leczpotężneistoty
ucieleśnionematerialnie,choćwinnych,transfizycznychwarstwachbytu.
Wszystkieteopartenanieporozumieniachrozbieżnościmiędzyreligiamiprzy-
pominająpewneporównanie,któreznalazłemkiedyśwliteraturzereligijnej,choćnie
pamiętam,gdziemianowicie:totakjakbykilkupodróżnikówwchodziłozróżnych
stronnatęsamągórę,oglądałoibadałoróżnejejzbocza,apopowrociezaczęliby
spieraćsięoto,któryznichwidziałto,coistniejerealnie,aktóry–dziwaczne
wytworywłasnejwyobraźni,przyczymkażdysądziłby,żegórajestwłaśnietaka,
jakarysowałasięzjegostrony,świadectwazaśinnychpodróżnikówoinnychjej
stronachbyłybykłamliwe,absurdalneibędącezapadniądlaludzkichdusz.Takwięc
pierwszywniosekwynikającyzkonfrontacjirozbieżnościmiędzyreligiamizawiera
wsobiedrogędousunięciatychspośródnich,któreopartesąbądźnanieporozu-
mieniu,bądźnabrakuzgodnościprzedmiotówpoznaniareligijnegowporządkach
doświadczeniaduchowego,toznaczynausunięciusprzecznościuhoryzontalnych”.
Nietylkojednakpoliteizm,lecztakżeanimizmipreanimizmniesprowadzają
siędomętnych,przypadkowych,subiektywnychobrazówpowstającychwświado-
mościczłowiekapierwotnego–zanimiteżstoirealnośćtransfizyczna.Opatrzność
właśniedlategojestOpatrznością,żenigdynieczyninarodówirasigraszkąfanta-
zmatówiiluzji,niepozostawiaichbezjakiejkolwiekmożliwościzetknięciasięzwyż-
sząrealnością.Gdybyśmywyobrazilisobie,żeprzezdziesiątkitysięcylatludzkość
pierwotnabyłapozbawionamożliwościprzeżyciaczegokolwiekduchowegoalbo
przynajmniejinnomaterialnego,zetknięciasięzczymkolwiekpozaświatemfizycz-
nymtudzieżwłasnymifantasmagoriami,tozaprawdziwegoprzewodnikaludzko-
ścitrzebabyłobyuznaćnieBoga,leczciemnąsiłę.Niechitakbędzie,aleczym
duchowedoświadczenieudzikusa”możewzbogacićnasbędącychnaznaczniewyż-
szymwporównaniuznimpoziomiepoznaniaduchowego?Otóżtym,cozostało
65
