Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Greka,wtowarzystwieormiańskichpielgrzymów,przedktórymitaił,żeuciekłztu-
reckiejniewoli.To,wpołączeniuzrocznympobytemwKustodiiFranciszkańskiej
ZiemiŚwiętej,sprawiło,żemógłobserwowaćwImperiumnietylkomuzułmanów,
alerównieżchrześcijańskieKościoływschodnie:grecki,ormiańskiiłaciński.Ten
aspektjegopismpozostajewcieniu,gdyprzedstawiasięGeorgiewiczawyłączniejako
znawcęjęzykaisprawtureckich.
2.sukceswydawniczyturcykgeorgiewiczaweuropie
Nazwanturcyka”używanajesttuwnajstarszym,szerokimznaczeniu.Antytureckie
pismaGeorgiewiczazawierająfragmenty,któreklasyfikowanesąjakoopisowe,apologe-
tyczne,polemiczne,profetyczne.Szerokieużyciedlanichnazwy‘turcyka’jakopewnej
hybrydygenologicznejznajdujeuzasadnienieuźródłaterminu,którymjesttytułbiblio-
grafiiCarlaGöllneraTurcica.DieeuropäischenTürkendruckedesXVI.Jahrhunderts30.
Pismabyłegojeńcatureckiegobyłyconajmniejdo1566rokurozpowszechniane
przezsamegoautorainierzadkojegonakłademwydawane31.Ukazywałysięwdużych
ośrodkachdrukarstwaeuropejskiego,począwszyodAntwerpii,poprzezWormację,
Paryż,Norymbergę,Bazyleję,Kraków,Wiedeń,Florencję,RzymiLyon.Georgiewicz
ogłaszałjepołacinieiwjęzykachnarodowych:niderlandzkim,włoskim,niemieckim,
francuskimipolskim.Tłumaczeniapojawiałysięwkrótkimczasiepoukazaniusięwer-
sjiłacińskich,takjakiponownewydaniaoryginałów.UniversalShortTitleCatalogue
podhasłem‘Đurđević,Bartol’odnotowujeblisko50jegoszesnastowiecznychwydań
zterenuEuropy(poodliczeniutego,coprzypisanomubłędnie)32.Wswojejkoronnej
pracyGöllnerprzedstawiłpismaGeorgiewiczajakoszczególniewarteuwagiźródłowie-
dzyoTurkachwEuropieZachodniej33.Złożyłysięnatęsumęróżnejobjętościzbiory
tychsamychturcyk.Ichpierwodrukipochodzązlat1544–1545i1548.Opatrzonesą
ilustracjamidrzeworytowymiszczegółowooddającymiopisywanerealia.Naprzykład
wDeaflictionetamcaptivorumquametiamsubTurcaetributoviventiumChristianorum
(Antwerpia1544)opublikowanoręczniekolorowaneilustracjeprzedstawiającejeńców
chrześcijańskichwniewolitureckiej,wykonującychróżneprace34.
Styldrukuikolportażuzastosowanyprzezautorabyłbardzonowoczesny,wzorowa-
ny,jaksięzdaje,nametodachpiśmiennictwareformacyjnego.Jegosukcesyobserwował
zbliskawczasiekontaktówwydawniczychzLutremiMelanchtonemwlatach1544–
1545.Naśladowałprawdopodobnienwynalazki”antyrzymskiejpisemnejiwizualnej
30C.Göllner,Turcica.DieeuropäischenTürkendruckedesXVI.Jahrhunderts,Bd.1–3,Bucuresti–Berlin
1961–1978.
31Por.kolofonkrakowskiejPrognomasivepraesagiumMusulmannorumz1548r.:ncuraetimpensis
BarptholomaeiGeorgieuits”,k.K
4v.
32OszesnastowiecznychwydaniachGeorgiewiczaszerzejuC.Göllnera(Turcica,Bucuresti–Berlin1961,
Bd.I,S.388–392,398–402,407,410,411;Bd.II,S.30,31,33;39–40,50–51;65–66,74–75,90,
134,175–176,188,371,412,497,535,673–674,720–721)iK.Estreichera(Bibliografiapolska,t.17,
Kraków1899,s.100–103).
33C.Göllner,Turcica,Bd.I,S.388.
34P
.TafiłowskiwmonografiinImagoTurci”.StudiumzdziejówkomunikacjispołecznejwdawnejPolsce
(1453–1572),Lublin2013,s.286wskazujenaobecnośćwedycjachzachodnioeuropejskichpismGeor-
giewiczailustracjidrzeworytowych,wykonanychprawdopodobniewedługszkicówsamegoautora.
~11~
