Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
propagandyLutra,jakzwięzłość,dosadnośćocen,sugestywnailustracja,olbrzymia
liczbadrukówwpowszechnymobiegu,szukaniesilnegomecenasa.Georgiewicztwo-
rzył,propagowałirozpowszechniałliteraturęantytureckąkierowanądoszerokiegood-
biorcy.Możnawyobrazićsobie,jakkonkurencyjnabyłaonawstosunkudotwórczości
pisarskiejwpostaciobszernychdziełteologicznychczytraktatówretorycznych.
Jakpowiedziano,pismabyłegowięźniatureckiegozawieraływezwaniedokrucja-
ty;byłaonawytrwalepropagowanaprzezautora,wpismachprzedkładanychidedy-
kowanychnietylkoeuropejskimwładcom,książętom,aleteżhierarchiikościelnej.
GeorgiewiczbudowałobraznTurka”jakonajeźdźcywrogiegołacińskiejcywilizacji
europejskiej,żądnegoniewolnikówzjasyruchrześcijańskiego,orazbezwzględnegocie-
miężcyludówsłowiańskichnapodporządkowanychsułtanowiterytoriachEuropy.
Zarazemwjegopismachznajdujesięinna,bardziejirenistycznamyśl.Wtekście
opublikowanymporazpierwszywPolsce,w1548roku,wątekkonfrontacjizImpe-
riumzastąpionyzostałopisemsymbolicznegostarciazmuzułmaninem,pokonanym
wpokojowejdyspuciereligijnej.
WspomnieniaiopisyżyciabyłychniewolnikówPorty,takiejakpismaGeorgie-
wicza,sąuzupełnienieminnegorodzajurelacjidotyczącychImperiumOsmańskiego:
oficjalnychraportówdyplomatycznych,sprawozdańszpiegów,relacjigości,podróż-
ników.Georgiewiczpodajeinformacjeopałacuosmańskim,ustrojuicentralnych
instytucjachbiurokratycznych,armiiitaktycewojennej,zeszczególnymuwzględnie-
niemtakichfilarówustrojuidemografiiImperiumOsmańskiego,jakimibyłyspe-
cjalnysystembrankidziecichrześcijańskich(dewszirme)dokorpusujanczarówna
terenachpodbitych,jasyriprzymusowapraca.Tepartiewpewnymstopniunawią-
zujądoopisówpoprzednikówwmaterii,którejGeorgiewiczniemógłpoznaćosobi-
ście.Eksponowanesąuniegoświadectwakonfliktucywilizacyjnegomiędzyświatami
chrześcijaństwaiislamu,ichstarcianietylkomilitarnego,aleiduchowego.Tocha-
rakterystycznyGeorgiewiczowskirysnimagoTurci”,właściwydlakatolika,szlachci-
ca,zdeklasowanegocoprawdaprzezwieloletniąniewolęwImperiumOsmańskim
iwygnanegozojczyzny,alepodejmującegownowychwarunkachwalkęzwrogiem,
rozpoczętąnapolubitwypodMohaczem.
GeorgiewiczostatnielatażyciaspędziłwRzymie.Włochybyływtedyośrodkiem
studiówislamistycznychipolemikreligijnych.Obawaprzedwrogiemipropagowa-
niekrucjatyłączyłysięzdążeniamidopoznaniaislamu.WWenecjitworzyłgrecki
uciekinierzBizancjumzajętegoprzezTurków,LaonikosChalkokondyles(zm.około
1490),któryprzedstawiłgenezęiniezwykłyrozwójpaństwatureckiegoorazpoczet
jegosułtanów35.Osobnemiejscewpiśmiennictwiewłoskimzajmująopisyustroju,
armii,religiiiobyczajówspołeczeństwatureckiego(naprzykładwDelaoriginedeli
imperatoriOttomaniTeodoraSpandugina36).Echawszystkichtychwątkówsąobecne
wpisarstwieGeorgiewicza.
35L.Chalkokondyles,Apòdejksishistoriòn,[b.d.b.m.].
36T.Spandugino,DelaoriginedelliimperatoriOttomani,ordinidelacorte,formadelguerregiareloro,
religione,ritu,etcostumidelanatione(napisanemiędzy1513a1519r.).Tenwłoskitraktat,wydany
drukiemporazpierwszywtłumaczeniufrancuskimw1519r.wParyżujakoLagenealogieduGrantTurc
apresentregnant,stałsięjednymznajpopularniejszychwykładówoImperiumOsmańskimwpierwszej
połowieXVIw.
~12~
